Chữa Lành Vết Thương Từ Xâm Hại Tình Dục Thuở Nhỏ
[ToMo] Chữa Lành Vết Thương Từ Xâm Hại Tình Dục Thuở Nhỏ: Khó Khăn Nhưng Không Hẳn Là Bất Khả Thi
Hầu hết những vụ xâm hại tình dục trẻ em đều do chính người quen gây ra
Một thị trưởng, một giáo viên karate, một cựu cảnh sát viên, một nhà báo từng đoạt giải và một mục sư. Năm người này đều là những cá nhân có thẩm quyền hoặc sự tín nhiệm và họ đã gây xôn xao dư luận trong năm vừa qua vì có liên quan đến xâm hại tình dục trẻ em.
Đằng sau lời bàn tán của dư luận cũng như hình thức xử phạt được đưa ra, người ta cho rằng trong mỗi vụ việc ghê tởm ấy, đứa trẻ đều phải chịu đựng một cách bất công và phải mang theo chấn thương sâu sắc bên mình.
Với cương vị là một nhà tâm lý học lâm sàng trẻ em, thường xuyên hỗ trợ trị liệu tâm lý cho các nạn nhân bị xâm hại tình dục thuở nhỏ, tôi có thể xác nhận rằng hành trình “vượt dốc” để chữa lành từ những trải nghiệm như thế là vô cùng gian truân - nhưng vẫn có những quả ngọt.
Có bao nhiêu trẻ em đang chịu đựng xâm hại tình dục?
Đáng buồn thay, xâm hại tình dục trẻ em lại là một hiện tượng phổ biến. 1 trên 4 bé gái và 1 trên 20 bé trai ở Hoa Kỳ đang chịu ảnh hưởng bởi xâm hại tình dục - tức những hình thức ngược đãi trẻ bao gồm ấu dâm, hiếp dâm, mại dâm, khiêu dâm và bất kỳ hình thức tiếp xúc tình dục nào mà không được sự đồng thuận.
Số liệu thống kê liên bang gần đây nhất đã xác nhận rằng trong năm 2021, có xấp xỉ 60,000 trẻ em là nạn nhân của xâm hại tình dục.
Tuy nhiên, dữ liệu thực sự về xâm hại tình dục vẫn còn là một ẩn số khi chỉ có 10% các vụ việc được trình báo lên cơ quan chức năng. Theo ước tính, có 60 đến 70% người trưởng thành đã giấu kín việc bị xâm hại tình dục lúc nhỏ trong suốt tuổi thơ của họ.
Thủ phạm là những ai?
Phần lớn, cụ thể là 93% các thủ phạm xâm hại tình dục trẻ em đều là người quen của trẻ. Có ba mươi tư phần trăm là thành viên trong gia đình, người lạ chỉ chiếm 7%.
Những người đáng bậc cha chú (cha nuôi, cha dượng, cậu, chú,...) và các thành viên nam trong gia đình chính là thủ phạm trong hơn một phần tư các vụ xâm hại tình dục trẻ em.
Bằng chứng cho thấy trẻ nhỏ có nguy cơ bị xâm hại bởi thành viên trong gia đình cao hơn so với một người quen bình thường. Khoảng 49% các vụ xâm hại tình dục đối với trẻ em dưới 5 tuổi là do người thân gây ra, trong khi con số đối với trẻ em từ 12 đến 17 tuổi là khoảng 24%.
Trong những trường hợp như vậy, trẻ em đặc biệt dễ bị gây sức ép và che giấu sự việc. Từ đó, mức độ các vụ xâm hại tình dục trẻ em không được trình báo tăng lên do nỗi sợ hãi, cảm giác tội lỗi hay xấu hổ cũng như nỗi lo sợ bị trách phạt.
Internet và mạng xã hội đã thay đổi mọi thứ như thế nào?
Hiện nay, khi nhiều trẻ em có thể truy cập đa dạng các nền tảng trực tuyến, trẻ thậm chí dễ bị ảnh hưởng hơn bởi các lời gạ gẫm không mong muốn, bị “chăn dắt tình dục” (grooming - hành vi kết thân và thao túng tâm lý để xâm hại tình dục) và lạm dụng tình dục trực tuyến. Về vấn đề này, trẻ vị thành niên lại có nguy cơ gặp phải kẻ xâm hại tình dục trực tuyến nhiều hơn trẻ nhỏ.
Một nghiên cứu mới đây cho thấy 1 trên 15 thanh thiếu niên phải tiếp xúc với các nội dung mang tính tình dục không mong muốn trên môi trường trực tuyến, trong khi 1 trên 9 người bị nhắn tin gạ gẫm bởi những người lớn hoặc bạn bè đồng trang lứa. Xấp xỉ 8.5% người trưởng thành từng bị xâm hại tình dục lúc nhỏ cho biết đã gặp kẻ xâm hại ở môi trường trực tuyến, qua mạng xã hội hay các ứng dụng trực tuyến khác.
Vì những hiểm họa mà người trẻ gặp phải trên môi trường trực tuyến này cũng phản ánh mối đe dọa ngoài đời thực, các nhà nghiên cứu khuyến nghị nên tiến hành dạy các kỹ năng sử dụng internet an toàn trong bối cảnh xâm hại tình dục, đồng thời giáo dục phòng tránh bắt nạt.
Cần đặc biệt chú ý gì đối với những nạn nhân còn quá nhỏ?
Nghiên cứu cho rằng khoảng 30% các trường hợp xâm hại tình dục trẻ em có liên quan đến trẻ trong độ tuổi từ 4 đến 7.
Người ta phát hiện nhiều triệu chứng trầm cảm hơn ở trẻ em tuổi mẫu giáo từng bị xâm hại tình dục so với những trẻ không bị xâm hại. Không những thế, độ tuổi bị xâm hại càng nhỏ dự báo những vấn đề sức khỏe tâm thần càng lớn hơn sau này như lo âu, trầm cảm và các các vấn đề về hành vi.
Với hiểu biết và kiến thức hạn chế, trẻ nhỏ đứng trước nguy cơ bị “chăn dắt tình dục” đáng kể, đặc biệt là bởi chính những người được tin tưởng, và rồi ít có khả năng tiết lộ việc bị xâm hại ra ngoài hơn.
Một điều đáng lo ngại khác là các vấn đề về mặt phát triển khi trẻ bị xâm hại trong khoảng từ 0 đến 5 tuổi - thời điểm then chốt trong quá trình phát triển não bộ. So với thanh thiếu niên, trẻ nhỏ dễ có xu hướng biểu hiện những triệu chứng liên quan đến tổn thương thể chất hậu xâm hại như hành vi tình dục hóa, tiểu không tự chủ và các tình trạng chậm phát triển khác.
Kiến thức về các hành vi và ranh giới tình dục cũng như vùng riêng tư trên cơ thể rất có ích cho trẻ em, dù ở độ tuổi nào. Trẻ sẽ có tiến triển lớn nhất trong các liệu pháp sang chấn khi có sự tham gia của người chăm sóc.
Cần phải làm gì để trẻ có thể hồi phục?
Các khía cạnh cốt lõi của việc phục hồi sau chấn thương là nói ra câu chuyện bị xâm hại, có chỗ dựa vững chắc từ những người lớn an toàn chăm sóc cho trẻ cũng như biện pháp trị liệu. Trẻ em gặp phải những hành vi tình dục không phù hợp hoặc hành vi lạm dụng được nghiêm túc khuyến cáo nên báo cho người lớn đáng tin cậy. Việc trình báo bản thân là nạn nhân của xâm hại tình dục diễn ra càng sớm thì trẻ sẽ trải qua càng ít vấn đề tâm lý sau này. Hơn nữa, sự hỗ trợ từ người chăm sóc tác động không ít đến tính bền bỉ của trẻ em từng bị xâm hại tình dục.
Đáng tiếc thay, những lý do phổ biến nhất khi không nói ra việc bị xâm hại tình dục ở trẻ em là: xấu hổ, cho rằng sự việc không đến nỗi nghiêm trọng, thiếu chứng cứ, tự đổ lỗi cho bản thân, sợ phản ứng tiêu cực từ mọi người và sợ không được nhìn nhận nghiêm túc. Vì thế, nếu trẻ em quyết định hoặc đồng ý sẽ báo cáo vụ xâm hại lên cơ quan chức năng, các chuyên gia và những người chăm sóc cần khẩn trương hỗ trợ để giảm thiểu tác động tiêu cực khi câu chuyện được tiết lộ.
Liệu pháp tập trung vào chấn thương (trauma-focused therapy) có thể vô cùng hữu ích đối với trẻ em từng bị xâm hại tình dục. Mục tiêu của liệu pháp này thường bao gồm học tập các kỹ năng giúp đương đầu với những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi rắc rối hậu xâm hại. Liệu pháp này cũng bao gồm việc trò chuyện về chấn thương theo một cách an toàn và lành mạnh cũng như học tập các kỹ năng bảo vệ an toàn như thiết lập ranh giới lành mạnh và đưa ra phản hồi dứt khoát trước những tình huống đe dọa.
Liệu có thể có cuộc sống bình thường không?
Xâm hại tình dục trẻ em gây ra những hậu quả sâu sắc và dai dẳng suốt đời. Những trẻ bị xâm hại tình dục gặp nhiều thách thức hơn trong việc thấu hiểu và quản lý cảm xúc, đồng thời có khả năng mắc trầm cảm, lo âu và những vấn đề về hành vi nhiều hơn.
Người trưởng thành từng bị xâm hại tình dục thuở nhỏ đối diện với nguy cơ lớn hơn liên quan đến sức khỏe thể chất kém như các vấn đề về dạ dày và đường ruột, sức khỏe tình dục, thần kinh và hô hấp cũng như cơn đau mạn tính. Họ cũng có nguy cơ suy giảm sức khỏe tinh thần lớn hơn bao gồm rối loạn căng thẳng hậu sang chấn (PTSD), lo âu và trầm cảm, bên cạnh các chứng rối loạn khác. Ngoài ra, họ cũng có nguy cơ lạm dụng chất kích thích, gặp vấn đề trong hôn nhân và tự tử.
Dù vậy, nhiều trẻ em hoàn toàn có khả năng phục hồi cao. Những đứa trẻ này có khả năng và thực sự vượt qua những trải nghiệm như thế, đặc biệt bằng cách nói ra câu chuyện bị xâm hại, nhận sự hỗ trợ từ người chăm sóc và các biện pháp điều trị.
Trị liệu và sự hỗ trợ từ người chăm sóc góp phần rất lớn trong việc chữa lành và bảo vệ trẻ khỏi những ảnh hưởng thể chất và tâm lý sau này. Một trong những nguyên lý cốt lõi của trị liệu tập trung vào chấn thương chính là để cho đối tượng lấy lại quyền kiểm soát đối với các trải nghiệm, chấn thương và cuộc đời của chính mình.
Với sự hỗ trợ từ những người thân yêu bên cạnh giúp đỡ từ các chuyên gia, trẻ em và người trưởng thành từng bị xâm hại tình dục thuở nhỏ có thể trở nên bền bỉ và thành công ở mọi lĩnh vực trong cuộc sống.
----------
Tác giả: Maria Khan
Link bài gốc: Healing from child sexual abuse is often difficult but not impossible
Dịch giả: Lê Phú Tiến - ToMo - Learn Something New
Không có nhận xét nào: