Việc nhà: Một người gánh, không ngã cũng nghiêng
Đàn ông không vụng về. Phụ nữ cũng không sinh ra đã giỏi việc nội trợ. Nhưng dường như việc nhà vẫn đang được xem là do nữ giới chịu trách nhiệm chính.
Sau vài tuần giãn cách xã hội tại Pháp, tôi phấn chấn vô cùng khi được trở lại văn phòng làm việc. Thế nhưng một người đồng nghiệp của tôi thì không.
Cô ỉu xìu kể rằng mình đang đệ đơn xin ly hôn. Nguyên nhân chẳng liên quan gì đến ngoại tình, hay tiền bạc, mà xuất phát từ việc người chồng quá thụ động trong việc chia sẻ việc nhà. Anh chỉ làm khi vợ nhắc, nếu không thì anh kệ. Căng thẳng lên đỉnh điểm khi cả hai phải cùng ở nhà vì COVID.
Lý do này khiến tôi sốc còn hơn tin chính. Tôi tự hỏi có bao nhiêu cuộc ly hôn đã xảy ra vì lý do tương tự? Phụ nữ đòi hỏi sự tự giác ở nam giới trong chuyện làm việc nhà có phải là “được voi đòi tiên”?
Đồng ý rằng nam giới cùng gánh vác việc nhà, dù thụ động, đã là một bước tiến xã hội, nhưng như thế dường như là chưa đủ.
Việc nhà: Trách nhiệm của ai?
Ngạn ngữ Anh có câu “men make house, women make home”, rất giống với câu “đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm" mà chúng ta vẫn thường nói. Xã hội truyền thống từ Tây sang Đông đã dày công xây dựng một hệ thống năng suất, nơi người ta phân loại trách nhiệm dựa trên giới tính.
Các bé trai, bé gái, thậm chí cũng được định hướng về giới ngay từ khi chưa có ý thức về xã hội. Một ví dụ là cách phân loại các món đồ chơi, chẳng hạn như bé trai chơi ô tô, siêu nhân, lắp ghép nhà cửa, còn bé gái chơi búp bê, với bộ nồi niêu xoong chảo tí hon.
Cách giáo dục gián tiếp này có ảnh hưởng ít nhiều đến hành vi sau này của các em. Một nghiên cứu thực hiện trên 54.000 trẻ em tại 16 quốc gia đã chỉ ra rằng các bé gái, từ 8 - 12 tuổi, có xu hướng dành thời gian để làm việc nhà nhiều hơn các bé trai.
Khi đã mặc nhiên công nhận vai trò của nam giới và nữ giới, trong xã hội lại nảy sinh những đánh giá không công bằng trên cùng một sự việc. Chẳng hạn, nếu một căn nhà bừa bộn thuộc về một người đàn ông trong cảnh “gà trống nuôi con”, mọi người sẽ thường có cái nhìn cảm thông, thương xót. Nhưng nếu căn nhà đó thuộc về một người phụ nữ đơn thân, cô có thể phải nhận những lời nhận xét ác ý như: chắc vì bừa bộn thế nên mới bị chồng bỏ.
Cùng xuất phát từ “truyền thống” hay nói đúng hơn là “định kiến xã hội” như vậy mà mọi gánh nặng việc nhà đều dồn lên vai người vợ. Kể cả ngày nay, khi nam giới tiến bộ hơn, đã biết xắn tay áo rửa rau hay hút bụi, thì những công việc vô hình vẫn phần lớn thuộc về phụ nữ.
Việc nhà: Gánh nặng nhận thức
Có lẽ nhiều bạn khi đọc đến đây sẽ bắt đầu thắc mắc, có mỗi mấy việc rửa bát quét nhà trông con thôi mà, có gì mà làm quá lên thế?
Việc nội trợ thường bị đánh giá sai lầm do chúng ta chỉ thường nhìn vào những công việc cụ thể được bày ra trước mắt như nấu nướng, dọn dẹp nhà cửa, tắm rửa, thay bỉm tã, cho con ăn... Hầu như không ai để ý đến những gánh nặng đằng sau những công việc giản đơn này, vì nhiều thứ được “xử lý” ở trong đầu trước khi bắt tay vào thực hiện. Chúng còn được gọi là “gánh nặng nhận thức” (cognitive load).
Damminger, học giả xã hội học thuộc ĐH Harvard, đã chia gánh nặng nhận thức của việc nhà thành 4 nhóm: dự đoán những việc cần làm, xác định các phương án, quyết định, và giám sát kết quả.
Ví dụ, vào tháng 9 năm tới con bắt đầu đi học lớp 1, thì từ đầu năm người mẹ đã bắt đầu phải suy nghĩ về việc tìm trường cho con, sau đó cân nhắc giữa một số trường công/tư, tiếp theo mới quyết định cho con học trường nào. Cuối cùng, người mẹ sẽ lo liệu các thủ tục cần thiết để đảm bảo con được nhận.
Hay với công việc đơn giản hơn là nấu cơm thì người phụ trách công việc này cũng phải tính toán hôm nay ăn gì, mua ở đâu, khi nào mua, chọn thực phẩm thế nào...
...
Đọc bài tiếp LINK gốc tại đây: Việc nhà: Một người gánh, không ngã cũng nghiêng | Vietcetera
