Chuyển Giới Trong Phim Ảnh và Văn Học

 



Bài Lun Th Sáu: Chuyển Giới Trong Phim Ảnh và Văn Học

 

Tác gi/Author: Michelle Smith, Deakin University

Người dch/Translator: Doãn Thi Ngc, Hoa Sen University

 

Trong tiu thuyết mi “This is How it Always Is” ca Laurie Frankel, đê cp đến mt gia đình Walsh-Adams-người M vt ln vi đnh kiến ​​v tr em chuyn gii. Là con út trong gia đình có năm anh em trai, Claude, ngoài mong mun tr thành "mt đu bếp, mt chú mèo, mt bác sĩ thú y, mt con khng long, mt đoàn tàu, mt người nông dân" thì khi ln lên, cu còn nói vi b m rng con mun "tr thành mt cô gái".

 

Gia đình Claude d dàng chp nhn s khác bit ca cu, nhưng rt tiếc thế gii bên ngoài kia li không chp nhn được s không tuân th gii tính ca mt đa tr năm tui. trường mu giáo, Claude được phép mc váy, nhưng b ch trích vì s dng phòng tm dành cho con trai. Sau quyết đnh tr thành Poppy ca Claude, cha m ca mt người bn hc đã đe da là s dùng bo lc trước tác đng kỳ l mà Poppy nh hưởng ti con trai h.

 

Khi mt người ph n chuyn gii b bn trong khuôn viên trường đi hc ti đa phương sau mt cuc gp g tình dc, gia đình ca Claude đã quyết đnh rng Trường Madison, Wisconsin là mt môi trường khc nghit đi vi Poppy và h chuyn đến Seattle, nơi tiến b hơn. Ho cm thy d dàng hơn khi bt đu li, mà không cn gii thích rng Poppy là người chuyn gii.

 

Tiu thuyết ca Frankel được ly cm hng t chính tri nghim nuôi dy mt đa tr chuyn gii ca cô. Văn hóa phương Tây hin đang phi đi mt vi thách thc trong vic hiu v ch nghĩa chuyn gii và thế h tr em chuyn gii công khai đu tiên.

 

John Phillips, tác gi ca cun sách Transgender on Screen, cho rng "s giao thoa gia các gii tính cho thy s thách thc v chiu kích văn hóa ca thi đi chúng ta "vì vic đnh nghĩa li gii tính và xu hướng tình dc tt yếu đi kèm vi s thách thích đó". Các vn đ thc tế vn còn gây nhiu tranh cãi như: đi t ưa thích, s dng phòng tm, đ điu kin tham gia th thao và điu tr hormone cho người tr.

 

Trong n lc đnh hình li s hiu biết ca chúng ta v gii và gii tính, s rt hu ích khi nhìn li cách chúng ta đã th hin - hoc, ph biến chúng, nht là vic b qua nhng người chuyn gii trong văn hóa đi chúng. S thiếu hiu biết v người chuyn gii trong lch s th hin rõ trong xu hướng văn hóa mô t h như nhng đi tượng ca hài kch, hoc, thường xuyên nht, là kỳ l và quái d.

 

Nhng k lp d và k giết người tâm thn

 

B phim đình đám Glen or Glenda (1953) ca Ed Wood được thiết kế đ gây sc và ch yếu nói v mt người đàn ông ci trang thành ph n. Phn cui ca b phim "Alan or Ann", ch yếu bao gm các cnh quay lưu tr, nói c th hơn v mt nhân vt chuyn gii (và có kh năng là liên gii tính).

 

Alan sinh ra là con trai, nhưng được nuôi dưỡng như mt cô gái và sau đó phc v như mt người đàn ông trong Thế chiến th II. Trong khi hi phc sau chiến đu trong bnh vin, Alan tìm hiu v phu thut chuyn đi gii tính và tr thành mt "người ph n tr đáng yêu". Phn "Alan or Ann" ca b phim được cho là đã được thêm vào đ đáp ng yêu cu ca nhà sn xut v b phim "chuyn đi gii tính" gây chn đng, ng ý rng nhng người chuyn gii là mt cnh tượng kỳ d s làm tăng doanh thu bán vé.

 

Trong khi Wood đng cm vi vic ci trang thành ph n, t xếp mình vào loi người chuyn gii, thì hu hết các phim kinh d và phim ly kỳ theo sau đu đt các nhân vt chuyn gii vào vai phn din. Danh sách nhng k giết người chuyn gii rt dài và dai dng t nhng năm 1960 đến nhng năm 1990.

 

 

B phim Homicidal (1961) nói v mt người ph n giết người, Emily. Cô y đi tóc gi và răng gi đ che giu bn cht thc là Warren. Tuy nhiên, Warren sinh ra là con gái, nhưng được m nuôi dưỡng như là mt cu bé vì cha anh ta mun có mt đa con trai và s làm hi mt đa con gái. Đ phù hp vi vic miêu t git gân v nhng k giết người chuyn gii, b phim được chiếu vi mt "khong dng gây s hãi" cao trào, trong đó khán gi có th ri khi rp và yêu cu hoàn li tin nếu h quá s hãi.

 

B phim Dr Jekyll and Sister Hyde năm 1971 ca Hammer Horror khiến câu chuyn v nhân cách tan v ni tiếng tr nên đáng s hơn bng cách thúc đy Jekyll pha chế mt loi huyết thanh trường sinh vi hormone n t xác chết b sát hi. Huyết thanh biến Jekyll thành mt người ph n đc ác và cui cùng giết các cô gái đ có thêm hormone duy trì s biến đi.

 

B phim kinh d năm 1983 Sleepaway Camp có mt cnh cui khét tiếng trong đó k giết người hàng lot được tiết l. Nhân vt "Angela" đng kha thân, bê bết máu, vi dương vt l​​trước mt nhng người chng kiến ​​hét lên, "Ôi Chúa ơi! Cô y là con trai!" Angela ban đu là mt cu bé tên là Peter, nhưng b m ép phi đm nhn vai trò là ch gái sinh đôi ca mình sau khi bà qua đi.

 

B ép vào mt vai trò gii tính c th rõ ràng là mt chn thương, như trong trường hp được công khai rng rãi ca David Reimer, người được nuôi dưỡng như mt cô gái sau khi ct bao quy đu không thành công. Tuy nhiên, hàm ý ca Sleepaway Camp và các b phim khác có nhng k giết người hàng lot được cho là được mô t là người chuyn gii, chng hn như Silence of the Lambs (1991) (và thm chí là Psycho [1960]), là s không tuân th gii tính, là đáng s và không t nhiên. Như Phillips gi ý, vic tiết l nhng k giết người chuyn gii không ch khiến v giết người tr nên kỳ l và quái d mà còn "li dng s khác bit ca người chuyn gii đ to ra ni s hãi và s ghê tm".

 

Cuc sng trong màu hng: tr em chuyn gii

 

Mi đây, tr em chuyn gii mi bt đu được th hin công khai trong văn hc và phim nh. Điu này cho thy s thay đi t vic coi thường người chuyn gii sang nhng n lc ln hơn đ hiu h và th hin h theo hướng tích cc, như trong các b phim chính thng Transamerica tng đot gii thưởng (2005).

 

Mt trong nhng hình nh đu tiên v tr em chuyn gii là b phim Ma Vie En Rose ca B năm 1997. B phim này tinh nghch làm m ranh gii gia tưởng tượng và thc tế đ th hin suy nghĩ ca mt cu bé by tui, Ludovic, mun tr thành con gái.

 

Mc dù có tính thm m ngh thut và thc tế như nhà phê bình Roger Ebert gi ý, thì Ludovic đã th hin "không có nhn thc v tình dc trong cách ăn mc ca mình", b phim đã được xếp loi "R" ti Hoa Kỳ. Xếp loi này cho thy rng hai thp k trước vn còn s khó chu đáng k vi ý tưởng v mt cu bé có th không "ln lên" khi s n tính ca mình. Nó cũng báo hiu rng nhng người tr tui không nên tiếp xúc vi thc tế v tr em chuyn gii.

 

S nhy cm này gii thích ti sao ch có mt s ít truyn dành cho tr em — thường là truyn gi tưởng — có nhân vt được hiu là chuyn gii cho đến nhng năm gn đây.

 

Đáng chú ý nht trong s này là Công chúa Ozma, xut hin trong mi cun sách trong lot truyn Oz ca L. Frank Baum (1900-1920) ngoi tr cun đu tiên. Công chúa Ozma sinh ra là mt bé gái, nhưng b phù thy Mombi biến thành mt cu bé tên là Tip, đ ngăn bà ta tr thành người cai tr x Oz. Tip không nh mình là con gái khi Mombi buc phi đưa cu tr li hình dng ban đu là cô gái Ozma.

 

Sách thiếu nhi t trước đến nay thường mô t các bé trai và bé gái "đóng vai" gii tính khác (thường được phân loi là "yếu đui" và "tomboy"), nhưng kỳ vng là nhng nhân vt này s trưởng thành và tr thành nhng người đàn ông và ph n d tính, hp gii.

 

Phi đến thiên niên k mi, mt tiu thuyết dành cho thanh thiếu niên mi có nhân vt chính là người chuyn gii. Luna (2004) ca Julie Anne Peter mô t mt cu bé tui teen, Liam, người tiến trin t vic ch gi dng con người tht ca mình, "Luna", vào ban đêm đến cui cùng đưa ra quyết đnh chuyn đi công khai.

 

Victoria Flanagan, trong nghiên cu ca mình v vic ci trang trong văn hc thiếu nhi, gii thích rng tiu thuyết dành cho thanh thiếu niên đương đi đã bt đu nhn ra rng "vic ci trang có nhng hàm ý liên quan đến tình dc và bn dng gii". Nhng ý tưởng này trước đây đã b cô lp trong phm vi ch dành cho người ln, vì văn hóa phn ln không thoi mái vi vic tr em đc và xem nhng câu chuyn v các nhân vt kỳ quc hoc không tuân theo gii tính.

 

Làn sóng đi din tiếp theo

 

Tiu thuyết “This is How it Always Is” là biu tượng cho làn sóng đi din tiếp theo ca nhng người chuyn gii. Trong các tiu thuyết và phim dành cho người ln, nhng k giết người tâm thn b cha m ép phi chuyn sang gii tính "sai" hoc nhng nhân vt bi thm như người chuyn gii Brandon Teena, người có hành vi cưỡng hiếp và giết người ngoài đi thc được kch tính hóa trong Boys Don't Cry (1999), đang được thay thế bng nhng mô t tích cc hơn v người chuyn gii.

 

Chúng ta bt đu thy nhng câu chuyn v nhng người tr tui được bn bè hoc cha m h tr đ sng theo gii tính mà h xác đnh - chng hn như cu bé chuyn gii Cole trong The Fosters - và v nhng thiếu niên hc cách chp nhn s chuyn đi ca cha m, như trong b phim 52 Tuesdays ca Úc.

 

Kh năng mi được phát hin ca tr em chuyn gii đ bt đu quá trình chuyn đi hoc ít nht là trì hoãn tui dy thì có nghĩa là có th có mt bé trai hoc bé gái chuyn gii trong hu hết mi lp hc. Đúng là các tiu thuyết dành cho người tr cũng đang bt đu đi din cho tr em chuyn gii.

 

Tuy nhiên, ging như nhng thách thc liên tc đi vi vic miêu t các nhân vt đng tính nam và đng tính n trong tiu thuyết dành cho người tr, các nhân vt chuyn gii vn còn hiếm và đôi khi b coi là không phù hp.

 

Bây gi không phi mi đe da ca quái vt chuyn gii kỳ d, mà là mi đe da phá v quan nim nh phân v gii tính. Điu này có kh năng khiến nhng người s chuyn gii vào phòng và thy s hãi nht.

 

Báo The Conversation và tác gi Michelle SmithDeakin University cho phép Gendertalkviet dch sang tiếng Vit và đăng toàn văn. Thay mt cho, Ban Biên Tp Gender Talk, chúng tôi xin gi li cám ơn chân thành ti Tác gi và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng li bài toàn văn. S đóng góp ca Quý Báo The Conversation và tác gi rt quý giá và ý nghĩa. 

Link gc: https://theconversation.com/friday-essay-transgenderism-in-film-and-literature-71809