Mức sinh Việt Nam giảm xuống thấp nhất lịch sử
Năm 2023 mức sinh của phụ nữ Việt Nam thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo.
Ngày 10/12, Bộ Y tế phối hợp với UBND TP Hà Nội tổ chức lễ phát động Tháng hành động Quốc gia về Dân số và kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam (26/12) với chủ đề "Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc".
Phát biểu tại buổi lễ phát động, Thứ trưởng Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, Việt Nam đang phải đối mặt với ba thách thức lớn đó là mức sinh thấp, chênh lệch giới tính khi sinh ở mức cao và tốc độ già hóa tăng nhanh. Nhiều vấn đề dân số phát sinh đã và đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam.
"Việc duy trì vững chắc mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc chưa thật sự bền vững, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp", Thứ trưởng Thuấn nói.
 |
Thứ trưởng Trần Văn Thuấn phát biểu tại buổi lễ. Ảnh: Thùy Liên |
Năm 2023 mức sinh ước tính là 1,96 con/phụ nữ, thấp nhất trong lịch sử và dự báo tiếp tục giảm trong những năm tiếp theo. Dân số trung bình năm 2023 Việt Nam ước tính 100,3 triệu người, tăng gần 835.000 người so năm trước. Trong 10 năm 2013-2023, trung bình mỗi năm dân số Việt Nam tăng khoảng một triệu người.
Tỷ lệ gia tăng dân số liên tục giảm từ năm 1999 là 1,7% xuống còn 1,14% năm 2019 và 0,85% vào năm 2023.
Trong khi đó tốc độ gia tăng nhanh tỷ số giới tính khi sinh đã được khống chế, nhưng vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu giảm (năm 2023 là 112 bé trai/100 bé gái). Tốc độ già hóa dân số nhanh và sẽ sớm bước qua thời kỳ dân số vàng.
Ngoài ra, tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết, mang thai và sinh con ở người chưa thành niên, tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống cần phải được cải thiện nhiều hơn...
Theo Thứ trưởng Thuấn, bước sang năm 2025 và những năm sắp tới, chúng ta tiếp tục phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức hơn nữa, nhiều chỉ tiêu có nguy cơ khó đạt. Tình trạng mất cân bằng giới tính tác động xấu tới cấu trúc dân số tương lai và dư thừa nam giới. Năm 2020, Tổng cục Thống kê dự báo Việt Nam sẽ thừa 1,5 triệu nam giới từ 15 đến 49 tuổi vào năm 2034 và thừa 1,8 triệu vào năm 2059 nếu mức độ mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn cao.
Trưởng đại diện Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam, ông Matt Jackson nhận định Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn "dân số vàng". Tuy nhiên, dân số Việt Nam nhưng đã bắt đầu già hóa từ năm 2011 và đang già hóa với tốc độ nhanh hơn nhiều so với các quốc gia khác. Dự báo đến năm 2038, nghĩa là chỉ còn 15 năm nữa, nước ta sẽ bước vào thời kỳ dân số già, cứ 5 người dân thì có một người trên 60 tuổi.
Điều này đặt ra những thách thức nghiêm trọng về tăng trưởng kinh tế, an sinh xã hội, lao động, thiết kế cơ sở hạ tầng, đặc biệt trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.
"Việt Nam cần thực hiện các giải pháp bao gồm tăng năng suất lao động kết hợp với các chính sách tạo việc làm bền vững, cũng như tăng tỉ lệ tham gia lao động, đặc biệt là đối với dân số cao tuổi, hỗ trợ phụ nữ duy trì tham gia thị trường lao động và đầu tư vào y tế và giáo dục,…", ông Matt Jackson nói.