Sốc Văn Hóa Ngược – Reverse Culture Shock

Nguồn ảnh: Báo Công Lý

Doãn Thị Ngọc-GV, Trường Đại Học Hoa Sen

Đi để trở về là giấc mơ của rất nhiều người, đặc biệt đi tới các quốc gia phát triển nhất trên thế giới. Ngày trở về dường như không dễ dàng- được gọi là sốc văn hóa ngược. Mặc dù sốc văn hóa ngược là một hiện tượng phổ biến đối với nhiều người sau thời gian dài đi du lịch, đi du học, hay làm việc ở nước ngoài, nhưng khi về nước, nhiều người thường cảm thấy vừa vui vẻ và tích cực vừa xen lẫn với cảm giác bị cô lập, buồn bã hoặc thậm chí là mất phương hướng và có thể không sớm thì muộn lại ra đi. Bài viết này sẽ thảo luận những điểm quan trọng như: Khái niêm về sốc văn hóa ngược, các giai đoạn của sốc văn hóa ngược, các nguyên nhân dẫn đến sốc văn hóa ngược, tác động của sốc văn hóa ngược, và một số cách đơn giản để tái hòa nhập vào cộng đồng.

SỐC VĂN HÓA NGƯỢC LÀ GÌ?

Trong cuốn sách The Art of Coming Home, Craig Storti cho rằng cả hai loại căng thẳng - sốc văn hóa và sốc văn hóa ngược - đều có xu hướng tuân theo mô hình đường cong chữ U. Một số học giả đã đề cập rằng sốc văn hóa theo mô hình đường cong chữ U, nghĩa là, khi đến một quốc gia xa lạ, mọi người có xu hướng trải qua giai đoạn "tuần trăng mật" vì mọi thứ đều mới lạ. Tuy nhiên, ngay sau đó, khi thấy được sự khác biệt bắt đầu hình thành và gia tăng, họ sẽ bị sốc văn hóa. Dần dần, khi họ thích nghi với nền văn hóa mới đó và chấp nhận sự khác biệt, họ sẽ có được sự cân bằng và ổn định về mặt thái độ, cảm xúc và tâm thế.

Sốc văn hóa ngược đơn giản như thế này một người khi đi du lịch, đi làm hay du học ít nhất khoảng thời gian liên tục từ 6 tháng đến 1 năm hoặc nhiều năm và họ đã quen, thoải mái, thích nghi với môi trường ở nước ngoài rồi và khi trở về nhà, người đó có thể có những trải nghiệm sốc văn hóa ngược tương tự như sốc văn hóa vậy. Họ đã thay đổi và cần có thời gian để thích nghi lại với ngôn ngữ, lối sống, môi trường, văn hóa, con người ở quê nhà. Hay nói cách khác, mặc dù có những điểm tương đồng giữa sốc văn hóa và sốc văn hóa ngược, nhưng điều quan trọng là phải nhận ra rằng sốc văn hóa ngược có một số thách thức về mặt cảm xúc, tâm lý, thái độ, niềm tin, xã hội, và văn hóa liên quan đến việc điều chỉnh lại cuộc sống.

Theo Kagan (2020), sốc văn hóa ngược là sự căng thẳng về mặt cảm xúc và tâm lý mà một số người phải chịu đựng khi họ trở về nhà sau một thời gian dài ở nước ngoài. Sốc văn hóa ngược có thể dẫn đến khó khăn trong việc điều chỉnh lại niềm tin, hành vi, và các giá trị khi mà những điều này đã từng quen thuộc thì nay lại trở nên xa lạ.

Đơn cử một vài ví dụ về sốc văn hóa ngược như phong cách giao tiếp Đông-Tây khác nhau. Ở Mỹ và nhũng người phương Tây, chẳng hạn, khi có vấn đề người ta thường giao tiếp thẳng thắn và cởi mở, thuyết phục dựa vào tính khách quan, khoa học, sẵn sàng nói ra quan điểm để được giải quyết vấn đề nhanh chóng và thường chọn phương pháp tối ưu nhất. Ngược lại, ở quê nhà, khi có vấn đề, có người thường không dám nói thẳng thắn, có xu hướng dò dẫm, né tránh, vòng vo hoặc có thể im luôn để chuyện tự qua đi.

Hay một ví dụ khác về khoảng cách quyền lực cũng gây sốc ngược: Nhiều nước phương Tây nói chung, ở Mỹ nói riêng, các mối quan hệ thường bình đẳng, dựa vào luật, biết rõ vai trò và trách nhiệm, và các quy tắc chung cơ bản mà ai cũng đều biết để ứng xử với nhau. Chẳng hạn, trong môi trường giáo dục, giảng viên-sinh viên đều khuyến khích tranh luận sôi nổi, đặt câu hỏi, dựa vào tính duy lý, khách quan, sự thật, trải nghiệm cá nhân, nên khi trò chuyện hoặc tranh luận về một vấn đề nào đó, việc có nhiều quan điểm là bình thường, hoặc bất đồng quan điểm thường được chấp nhận, miễn là cá nhân chứng minh được rõ ràng và thuyết phục là được. Ví dụ khác, trong môi trường công việc cũng tương tự, tính sáng tạo, thảo luận, tranh luận vào đúng vấn đề, thể hiện trách nhiệm, áp dụng quy tắc đạo đức nghề, có tư duy độc lập, hành động để đạt hiệu quả công việc luôn được đề cao. Nhân viên có quyền ‘bật’ lại sếp và có lúc không cần làm theo mệnh lệnh và có thể phá vỡ quy tắc và khuyến khích trình bày và chứng minh được lập luận tối ưu.

Thêm nữa, một ví dụ khác về cách ứng xử với thời gian. Ở Mỹ thời gian được sử dụng trong môi trường chuyên nghiệp rất chặt chẽ hay còn gọi là thời gian đơn tuyến vì trong văn hóa Mỹ người ta cho rằng thời gian là đo đếm được, là nguồn lực hạn chế, và thời gian là tiền bạc nên mọi người đều lên kế hoạch trước và đúng giờ. Ngược lại, khi về nhà nếu nhiều người sử dụng văn hóa thời gian đa tuyến thì bị sốc ngược, nghĩa là văn hóa coi thời gian là linh hoạt, dây thun-có thể đi trễ về sớm, hoặc thường không theo kế hoạch hoặc quá cứng nhắc với quá trình và thậm chí có thể ngừng kế hoạch ở phút chót. Điều này có thể dẫn đến căng thẳng hay xung đột trong giao tiếp và công việc.

CÁC GIAI ĐOẠN CỦA SỐC VĂN HÓA NGƯỢC

Theo Dawn Kepets, các giai đoạn phổ biến của sốc văn hóa ngược được phát triển bởi Lysgaard’s (1955) U-Curve gồm:

· Giai đoạn chuẩn bị về nhà

Khi ngày khởi hành đến gần, người ta bắt đầu tập trung vào việc trở về nhà. Đó là cảm giác như thể một chân ở nước ngoài và chân còn lại ở quê nhà. Bạn bắt đầu nghĩ đến việc kết thúc thời gian ở nước ngoài và lập kế hoạch cho những việc bạn sẽ làm gì khi trở về nhà.

· Giai đoạn phấn khích

Trong giai đoạn này, họ phấn khích trước viễn cảnh được về nhà. Họ nghĩ đến việc được gặp lại những người bạn cũ, được đi trên những con đường, con hẻm quen thuộc, được ăn những món ăn mà mình thèm thuồng và mong nhớ, và được nói tiếng mẹ đẻ của mình, và nhiều điều phấn khích khác nữa. Giai đoạn này có thể xảy ra trước khi rời khỏi nước sở tại hoặc ngay khi bước chân về đến nhà. Những người không vui khi ở nước ngoài có thể không bị sốc khi trở về sau giai đoạn này.

· Giai đoạn sốc văn hóa ngược

Giai đoạn này xảy ra sau một thời gian ngắn trở về nước và bắt đầu có cảm giác như một người nước ngoài ở chính đất nước của mình. Họ có thể cảm thấy thất vọng, xa lánh và thậm chí chê hay phê bình văn hóa quê nhà. Những điều trước đây hoàn toàn bình thường với bạn, giờ đây lại trở nên nổi bật. Bạn cảm thấy như không ai thực sự muốn nghe về trải nghiệm của mình vì họ không thể liên hệ với nó được. Ví dụ, rác nhiều ở ngoài đường, tiếng ồn không được kiểm soát, mùi hôi, mất vệ sinh, chạy xe ẩu, thực phẩm bẩn, tự nhiên được họ chú ý và quan sát rất kỹ.

· Giai đoạn điều chỉnh để hòa nhập dần dần

Từ từ, mọi thứ không còn quá sốc nữa. Họ bắt đầu phân tích những gì mình học được ở nước ngoài và quyết định cách họ sẽ áp dụng chúng vào cuộc sống của mình ở quê nhà. Họ có thể quyết định áp dụng một số đặc điểm hoặc thói quen của nền văn hóa nước ngoài vào cuộc sống hàng ngày của mình. Họ có thể bắt đầu nghĩ về cách áp dụng những gì họ đã học được cả về mặt học thuật và chuyên môn vào cuộc sống và công việc.

CÁC LÝ DO DẪN ĐẾN SỐC VĂN HÓA NGƯỢC

Mặc dù sốc văn hóa ngược có vẻ đầy thách thức với nhiều người, nhưng hầu hết họ đều vượt qua một cách tích cực và các biểu hiện sốc sẽ dần biến mất khi người đó điều chỉnh với nhịp sống ở quê nhà.

Nhiều người chưa từng đi du học, du lịch, hoặc làm việc ở nước ngoài có thể so sánh sốc văn hóa ngược với "nỗi buồn sau một kỳ nghỉ dài như Tết chẳng hạn" mà tất cả chúng ta đều biết rất rõ.

Để tạo ra trải nghiệm tái hòa nhập một cách tích cực và tự nhiên nhất khi trở về nước, chúng ta cần hiểu lý do tại sao lại bị sốc văn hóa ngược. Bạn có thể tự hỏi mình câu hỏi: "Cảm giác sốc văn hóa ngược có bình thường không?" Theo TS. Brubaker, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ và trải nghiệm của tác giả, có nhiều lý do mà người trở về thường gặp dưới đây:

1. Nhà không còn là nhà nữa. Thực tế là họ còn không chắc “nhà” là gì nữa! Hoặc họ có thể thấy mình có hai quê nhà.

2. Cảm giác nhớ nhung cách sống, lối sống, thời tiết, đồ ăn, bạn bè, con người, môi trường ở nước ngoài.

3. Hay họ có thể nghĩ rằng mình đang thích nghi với tình trạng lệch múi giờ và làm quen với mọi thứ khi trở về nhà.

4. Họ có cảm giác ở giữa hai bờ: Thân xác vẫn ở Việt Nam, nhưng về mặt tinh thần, thì vẫn ở nước ngoài.

5. Mọi người nhìn họ có vẻ khác như ‘Tây’ hẳn ra hay thậm chí gọi hay hỏi họ là ‘Việt Kiều hay người nước ngoài về nước chơi hả’, trong khi đó nhiều người kỳ vọng rằng họ vẫn là con người như trước khi rời đi và điều đó khiến họ thất vọng vì họ không thể - và không muốn - trở lại là con người đó. Họ đã thay đổi.

6. Nhiều người chia sẻ rằng họ cảm thấy khó hay không có khả năng áp dụng kiến thức và kỹ năng mới, ngôn ngữ, phong cách sống, văn hóa mới học vào cuộc sống ở quê nhà.

7. Họ cảm thấy mình không hoàn toàn hòa nhập với nền văn hóa bản địa khi ở nước ngoài, và bây giờ cảm thấy mình không hòa nhập với nền văn hóa quê nhà.

8. Họ cảm giác lạc lõng, nhàm chán, không chắc chắn, thất vọng, bất an, tự cô lập và xa lánh bạn bè, gia đình, đồng nghiệp và các hoạt động.

9. Trong khi đi ra nước ngoài chủ yếu là trải nghiệm bên ngoài, thì việc tái hòa nhập chủ yếu là nội tại. Vì vậy, việc chia sẻ quá trình tái hòa nhập với người khác khó khăn hơn, đặc biệt là nếu họ chưa từng trải qua.

10. Họ cảm thấy thất vọng vì những trải nghiệm ở nước ngoài đã thay đổi đáng kể, nhưng không thể diễn đạt chính xác họ đã thay đổi như thế nào khi nói chuyện với mọi người.

11. Khi ở nước ngoài, họ cảm thấy như mình đang tiến về phía trước. Khi trở về nhà, họ cảm thấy như mình đang trì trệ hoặc thậm chí là thụt lùi.

12. Họ không nhận được bất kỳ sự hỗ trợ hoặc chiến lược tái hòa nhập nào trước khi về nhà.

13. Sốc văn hóa ngược là một trải nghiệm mà người khác có thể kể cho ai đó nghe, nhưng người ta thường sẽ không hiểu cho đến khi họ ở trong chính trải nghiệm đó, vì vậy, việc chuẩn bị có thể rất khó khăn.

TÁC ĐỘNG CỦA SỐC VĂN HÓA NGƯỢC

Mặc dù nghiên cứu cho thấy hầu hết những người trở về từ nước ngoài sẽ trải qua sốc văn hóa ngược, nhưng họ sẽ trải qua cú sốc văn hóa này theo những cách rất khác nhau. Đa phần, sóc văn hóa ngược không gây ra bất kỳ vấn đề nghiêm trọng nào, nhưng đối với một số ít người, nó dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng ở nơi làm việc, trường học và ở trong gia đình như:

§ Sự xa lánh

§ Mất phương hướng

§ Căng thẳng

§ Thay đổi mối quan hệ với các thành viên gia đình hoặc bạn bè

§ Lẫn lộn về giá trị

§ Giận dữ

§ Thù địch

§ Chia ly

§ Cảm giác mất mát

§ Sợ hãi cưỡng chế

§ Bất lực

§ Vỡ mộng

§ Phân biệt đối xử

§ Trầm cảm

§ Lo lắng

Những cảm giác này có thể kéo dài trong nhiều ngày, nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng và từ từ biến mất khi họ thích nghi với mọi thứ của đất nước mình.

Ngoài ra, những người hồi hương có thể gặp phải một số tác động về tinh thần, cảm xúc bao gồm: tính chỉ trích, sự hạn chế, kiệt sức và sự kháng cự, rút lui, tự nghi ngờ hay trầm cảm.

Craig Storti ghi lại những tác động như sau:

· Tính chỉ trích – Một số người có thể nhận thấy mình đưa ra nhiều cách nhìn về quê hương. Sự xa lạ với văn hóa và các thói quen có thể dẫn đến những trải nghiệm khó chịu và bực bội và có lúc mất tính khách quan. Hơn nữa, sự thất vọng này có thể chuyển sang người khác. Họ có thể nhớ lại tất cả những điều tuyệt vời ở nước ngoài và so sánh chúng với những khía cạnh khó chịu nhất khi ở nhà. Tuy nhiên, khi đánh giá và so sánh giữa trải nghiệm ở nước ngoài với trải nghiệm ở nhà là điều bình thường.

· Sự khác biệt - Trải nghiệm ở nước ngoài đã tác động đáng kể đến bản sắc của người trở về. Khi đắm mình vào một nền văn hóa mới, họ đã mở rộng góc nhìn và mở mang đầu óc với những ý tưởng mới. Khi trở về nhà, họ nhận ra rằng có sự căng thẳng giữa bản sắc mới và xã hội hiện tại. Họ không còn cảm thấy mình phù hợp với xã hội hiện tại nữa.

· Kiệt sức - Vì nhiều thói quen, cách thức và phong tục của quê nhà là mới đối với họ, nên họ phải làm quen và chú ý kỹ luoxng để thực hiện các chức năng cơ bản một cách có ý thức. Thêm vào đó là sự căng thẳng của các nhiệm vụ hậu cần khi trở về, và họ có thể bắt đầu cảm thấy choáng ngợp trước trải nghiệm này. Kiệt sức là một tác động thường được các nghiên cứu đề cập của sốc văn hóa ngược.

· Kháng cự/Rút lui/Tự nghi ngờ/Trầm cảm - Khi họ trở nên không hài lòng với văn hóa quê nhà, phản ứng thường gặp là chống lại việc thích nghi với nó. Nhiều người trở về đã rút lui hoặc trốn chạy, hoặc đắm chìm trong những suy nghĩ khác biệt ở nước ngoài và tránh tiếp xúc với mọi người. Với tất cả những thất vọng và vỡ mộng về "quê nhà", họ có thể dễ dàng tự đặt câu hỏi và nghi ngờ bản thân. Không có gì ngạc nhiên khi cú sốc văn hóa ngược thường đi kèm với biểu hiện của trầm cảm.

Một ví dụ thực tế như: "Khi ở Hoa Kỳ, có người thực sự bị sốc vì mọi thứ ở Mỹ đều ‘to lớn’, không gian rộng rãi, và các mối quan hệ khá bình đẳng. Ngược lại, sau khi trở về, họ có cảm giác ở quê nhà, đặc biệt ở các đô thị lớn, không gian hẹp hơn và nhiều bê tông hơn, ô nhiễm môi trường nhiều hơn, nhiều rác và các mối quan hệ mang tính phân cấp cao."

Một ví dụ khác khi tới Mỹ, bạn bước vào bất kỳ siêu thị nào cũng có thể khiến bạn bối rối vì sự dồi dào và đa dạng sản phẩm, được đóng gói to nếu mua nhiều với giá rẻ hoặc có nhiều món hàng được giảm giá vào cuối ngày. Siêu thị cũng được phục vụ 24/7 và bạn có thể đi mua đồ lúc 3g sáng. Mua rồi có thể trả lại một cách đơn giản và thuận tiện, nhanh chóng. Trong khi đó, quê nhà thì lại khác.

Craig Storti trình bày các yếu tố chính ảnh hưởng đến căng thẳng khi tái hòa nhập gồm:

Tái hòa nhập tự nguyện so với không tự nguyện: không tự nguyện sẽ tệ hơn.

Tái hòa nhập dự kiến so với không mong đợi: không mong đợi sẽ khó hơn.

Tuổi tác: tái hòa nhập có thể dễ dàng hơn đối với những người lớn tuổi vì trong cuộc đời họ đã trải qua nhiều giai đoạn chuyển đổi cuộc sống.

Kinh nghiệm tái hòa nhập trước đó: lần đầu tiên tệ hơn những lần sau.

Thời gian lưu trú ở nước ngoài: Theo nghiên cứu, mức độ sốc văn hóa ngược có thể tỷ lệ thuận với thời gian khi ở nước ngoài—thời gian ở nước ngoài càng dài thì yếu tố sốc càng nhiều hơn. Ví dụ nhũng ai ở nước ngoài sau sáu tháng liên tục thì được cho là dài vì cơ hội thích nghi càng lớn thì việc rời đi và trở về nhà có thể càng khó khăn.

Mức độ tương tác với văn hóa ở nước ngoài: bạn càng hiểu sâu về văn hóa nước ngoài, chơi và sống với người bản xứ, và tham gia nhiều vào văn hóa địa phương thì bạn càng khó để từ bỏ nó.

Môi trường tái hòa nhập: cảm giác càng quen thuộc và có được sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, các tổ chức thì việc tái hòa nhập càng dễ dàng.

Mức độ tương tác với văn hóa quê hương trong thời gian lưu trú ở nước ngoài: người hồi hương càng quen thuộc với những thay đổi trong văn hóa quê hương thì việc tái hòa nhập càng dễ dàng.

Mức độ khác biệt giữa văn hóa ở nước ngoài và trong nước: sự khác biệt càng lớn, việc hòa nhập càng khó khăn.

MỘT SỐ CÁCH ĐƠN GIẢN ĐỂ THÍCH NGHI

Mặc dù không có cách cụ thể nào cho tình trạng sốc văn hóa ngược, nhưng có nhiều biện pháp khác nhau để người trở về có thể tự hỗ trợ bản thân vượt qua tình trạng này và giảm bớt một số cảm giác khó chịu một cách dễ dàng hơn:

Tự khen, tự khuyến khích, tự ăn mừng thành công là cách tốt nhất để chống lại tác động của cú sốc văn hóa ngược, và bạn chắc chắn xứng đáng với điều đó.

Sống ở giây phút hiện tại và thay đổi để thích nghi nhanh, duy trì các thói quen và sở thích, tập thể dục, thể thao, tham gia các câu lạc bộ với những người đa văn hóa.

Lấy văn hóa của quê nhà làm nền tảng và kết hợp hài hòa với những kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm quốc tế mới và khả năng ngôn ngữ vào công việc và cuộc sống một cách phù hợp, linh hoạt.

Nếu thấy dấu hiệu của sốc văn hóa ngược, nên nghĩ ngay và nhìn lại những thành tựu đã đạt được ở nước ngoài thì sẽ có thể cực kỳ hữu ích. Khi nghi ngờ hoặc cảm giác mất phương hướng và thất vọng bắt đầu xuất hiện, nhớ nhắc nhở bản thân về sức mạnh và lòng dũng cảm khi đã trụ được ở nước ngoài. Bạn đã phát triển những đặc điểm tính cách như kiên trì, độc lập và tự chủ, kiến thức toàn cầu, kỹ năng đa dạng, giá trị mới tuyệt vời trong suốt thời gian ở nước ngoài.

Kết nối với những người đã về nước nếu bạn cảm thấy choáng ngợp và mất phương hướng. Trên thực tế, nhiều người trải qua cú sốc văn hóa ngược ở các mức độ khác nhau nên bạn không đơn độc. Bạn có thể chia sẻ cảm xúc, kỷ niệm của mình và những điều bạn đã làm. Tôi tin rằng họ sẽ hiểu bạn.

Sau khi trải nghiệm một nền văn hóa khác, bạn có thể thấy mình không hài lòng với một số khía cạnh ở quê nhà. Nhưng hãy nhớ rằng bạn cũng đã nghĩ tương tự khi ở nước ngoài vì cũng chê đủ thứ và nói tốt về đất nược mình. Theo thời gian, bạn sẽ có được góc nhìn cân bằng, khách quan hơn và nhận ra điểm mạnh và điểm hạn chế của cả hai đất nước và ứng dụng chúng phù hợp vào thực tế.

Chia sẻ văn hóa của nước ngoài với bạn bè ở quê nhà, hoặc đọc và viết bài cho báo chí, viết nhật ký, viết blog, podcast, viết trên các diễn đàn, hoặc xây dựng dự án để hỗ trợ người trở về vì bạn có nhiều điểm tương đồng với họ. Giúp họ, bạn sẽ giúp chính bạn hạnh phúc hơn.

Chia sẻ kinh nghiệm văn hóa nước ngoài để truyền cảm hứng cho những sinh viên hay những người khác dự định đi nước ngoài. Trở thành người cố vấn cho sinh viên nước ngoài tại trường, làm tình nguyện viên hoặc làm việc tại công ty có văn hóa gần giống với nươc ngoài, làm việc cho phòng hợp tác và nghiên cứu quốc tế hoặc công ty du học sẽ giúp bạn bớt sốc hơn.

Cân nhắc việc kết hợp một số thói quen của văn hóa nước ngoài vào thói quen của bạn ở nhà.

Giữ liên lạc với bạn bè ở nước ngoài như email, lên facebook.

Làm cho mình bận rộn khi về nhà: Những trải nghiệm mới có thể là một sự xao nhãng lớn. Hãy nghĩ đến việc lấp đầy lịch trình của bạn bằng những việc bạn thích trong quá khứ, chẳng hạn như hẹn hò uống cà phê, gặp gỡ bạn bè mà bạn đã lâu không gặp, dành thời gian khám phá những địa điểm thú vị trong ngôi nhà khiến bạn cảm thấy thoải mái và được chăm sóc, khám phá một nhà hàng, địa điểm âm nhạc hoặc không gian mới lạ khác trong thành phố của mình, và cuối cùng

Tìm kiếm sự giúp đỡ nếu bạn cần. Những tác động về cảm xúc, tâm lý của việc trở về nhà có thể rất khó khăn. Hãy nhớ rằng, bạn hiểu rõ bản thân mình nhất và chính bạn là chuyên gia. Luôn tin tưởng vào trực giác của mình. Nếu cảm thấy có điều gì đó vẫn không ổn, hãy liên hệ với bạn bè, thành viên gia đình hoặc các chuyên gia để được hỗ trợ.

Tóm lại, sốc văn hóa ngược thật không dễ dàng, nhưng đa phần mọi người đều có thể vượt qua nó một cách nhanh chóng. Tác giả hi vọng bài viết này đã làm rõ khái niệm về sốc văn hóa ngược, các biểu hiện của sốc văn hóa ngược, các giai đoạn khác nhau, nguyên nhân, tác động, và một số cách đơn giản để chúng ta có thể ứng phó với sốc văn hóa ngược một cách bình tĩnh và biến nó thành một trải nghiệm hữu ích trong cuộc sống đa sắc.