PHỤ NỮ LẤY “HỌ” CỦA CHỒNG SAU KHI KẾT HÔN CÓ PHẢI VÌ LÝ DO SINH HỌC KHÔNG?

 

Tác giả/Author: TS. Beatrice Alba-Macquarie University

Người dịch/Translator: Doãn Thi Ngọc- GV-Lecturer, Trường Đại Học Hoa Sen (HSU)

 

Xã hội đang từng bước chuyển mình theo hướng bình đẳng giới. Tuy nhiên, hầu hết chúng ta vẫn mang một huy hiệu về vai trò giới khác biệt gắn liền với danh tính đó là HỌ TÊN của chúng ta.

 

Hầu hết phụ nữ ở các nước nói tiếng Anh trên khắp thế giới đã chọn không giữ lại họ của mình sau khi kết hôn và trẻ em thường được đặt họ theo cha của chúng.

 

Hành vi này gây bất tiện cho phụ nữ. Nó có khả năng củng cố vai trò giới và tình trạng bất bình đẳng của nữ giới và nam giới trong hôn nhân và ngoài xã hội.

 

Tại sao, bất chấp nhiều thập kỷ của nữ quyền, điều này vẫn tồn tại?

 

MỘT LÝ THUYẾT MỚI

 

Một bài nghiên cứu mới đây đã đưa ra lời giải thích cho hành vi này bằng thuyết tiến hóa. Nhà nghiên cứu Melanie MacEacheron - Đại học Western Ontario lập luận rằng phụ nữ thay đổi “họ” theo chồng đóng vai trò như một tín hiệu của sự chung thủy.

 

Điều này làm tăng khả năng cả người cha và gia đình bên chồng sẽ đầu tư vào con cái của những cuộc hôn nhân này. Sau đó, đầu tư tăng cường cho những cuộc hôn nhân này sẽ mang lại lợi thế về mặt tiến hóa cho trẻ em bằng cách cung cấp cho chúng các lợi ích về sinh sản và khả năng sống còn.

 

Việc làm hài lòng người chồng và bên nhà nội có khả năng mâu thuẫn với việc làm hài lòng bên nhà ngoại, mà bên nhà ngoại cũng là một nguồn đầu tư quan trọng cho con cái. Thực tế, người phụ nữ luôn có thể chắc chắn rằng đứa con mà cô ấy sinh ra là con của mình. Do đó, bà ngoại của đứa trẻ cũng có thể chắc chắn rằng đứa cháu đó là cháu của bà.

 

Tuy nhiên, người đàn ông không có cùng một mức độ đảm bảo về quan hệ cha con của mình. Ông ngoại chỉ có thể chắc chắn rằng cháu của mình là của ông nếu ông chắc chắn rằng vợ của ông là người chung thủy với ông.

 

Tương tự, ông bà nội chỉ có thể chắc chắn rằng cháu của họ là của họ nếu con trai của họ cũng chắc chắn về quan hệ cha con của mình. Kết quả là, ông nội là người ít chắc chắn nhất về mối liên hệ di truyền trong số tất cả các ông bà vì họ có hai mối liên hệ không chắc chắn với cháu của họ.

 

Với sự không chắc chắn này, bất kỳ sự đảm bảo nào về mối liên hệ di truyền của họ - chẳng hạn như phụ nữ thay đổi họ theo chồng - sẽ làm tăng khả năng đầu tư cho cháu của họ.

 

Lời giải thích về mặt tiến hóa này không cho thấy rằng việc thay đổi họ của một người là một hành vi dựa vào sinh học. Thay vào đó, quá trình tiến hóa đã ưu ái cho xu hướng cơ bản là kêu gọi đầu tư từ chồng và bố mẹ chồng. Thay đổi họ của một người sau khi kết hôn chỉ là một cách để làm điều này.

 

Lời giải thích này cũng không đòi hỏi các bà mẹ phải đưa ra quyết định một cách tỉnh táo về việc kêu gọi đầu tư từ chồng và bố mẹ chồng. Các cơ chế tâm lý bên trong các quá trình này có thể hoạt động bên ngoài ý thức của chúng ta. Chúng tôi không mong đợi rằng phụ nữ sẽ coi việc kêu gọi đầu tư là lý do để họ thay đổi họ sau khi kết hôn.

 

Trong một nghiên cứu về các sinh viên đại học chưa lập gia đình ở Mỹ, 31% phụ nữ có ý định đổi họ của mình thành họ của chồng vì những lý do liên quan đến sự tận tâm và đoàn kết gia đình. Và 28% dự định đổi họ của họ thành họ của chồng do truyền thống.

 

Thay đổi họ trong hôn nhân đóng vai trò là một phần của chiến lược chung để tối đa hóa thể chất của con cái. Do đó, lập luận tiến hóa này không mâu thuẫn với thực tiễn thay đổi họ trong hôn nhân không phổ biến. Tuy nhiên, lý thuyết có thể gợi ý rằng bằng chứng về việc kêu gọi đầu tư thông qua sự tôn trọng chồng và bên nội bằng các cách khác có thể được tìm thấy ở khắp các nền văn hóa.

 

Nếu phụ nữ thay đổi họ của mình thực sự đóng vai trò như một tín hiệu của sự chung thủy như lý thuyết của MacEacheron lập luận, thì chúng ta nên tìm bằng chứng cho thấy đàn ông nhận thức theo cách này không. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng nam giới có cái nhìn tiêu cực về những phụ nữ giữ nguyên họ của họ sau khi kết hôn. Họ bị coi là những bà mẹ kém hấp dẫn và tồi tệ hơn, và ít cam kết hơn với mối quan hệ.

 

Nếu tìm kiếm sự đầu tư từ chồng và bên nhà chồng là lý do dẫn đến việc thay đổi họ trong hôn nhân, thì những phụ nữ ít cần đầu tư hơn nên ít thay đổi họ của mình sau khi kết hôn. Nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những phụ nữ giàu có hơn và có khả năng kiếm tiền cao hơn thường ít chấp thuận việc lấy họ của chồng hơn.

 

Mặc dù bằng chứng này phù hợp với lý thuyết, nhưng có thể có một lời giải thích thay thế cho mối quan hệ này. Có lẽ những phụ nữ có khả năng độc lập về tài chính cao hơn thường quyết đoán và độc lập hơn. Vì vậy, họ cũng có thể ít sẵn sàng phục tùng ý muốn của chồng và bên nhà chồng hơn.

 

Tuy nhiên, những phụ nữ có sự quyết đoán và độc lập thấp hơn thay đổi theo họ của chồng sau khi kết hôn sẽ cho thấy rằng việc thay đổi theo họ của chồng có thể là một hành động phục tùng chồng và nhà chồng. Sự phục tùng này có thể là hành vi được lựa chọn bởi quá trình tiến hóa để thu hút sự đầu tư của họ.

 

VIỆC ĐỔI HỌ THEO CHÔNG CÓ CHÍNH ĐÁNG KHÔNG?

 

Rất khó để chứng minh một cách chính xác lời giải thích về sự tiến hóa của MacEacheron có đúng hay không.

 

Phụ nữ thay đổi họ theo chồng có thể được giải thích đơn giản hơn bởi các yếu tố liên quan đến các nền văn hóa cụ thể mà họ sinh sống. Nhưng nếu nói rằng các chuẩn mực văn hóa giải thích hành vi này, mà không giải thích những hành vi này theo tới nghĩa cuối cùng của nó thì câu hỏi vẫn chưa được trả lời là tại sao những chuẩn mực này lại tồn tại ngay từ ban đầu.

 

Nếu lời giải thích về mặt tiến hóa này là đúng thì điều đó không có nghĩa là phụ nữ có nghĩa vụ về mặt đạo đức phải nhường nhịn sở thích của chồng và nhà chồng để đảm bảo sự đầu tư từ họ. “Có phải là” không có nghĩa là “phải”. Nếu có bất cứ điều gì, những giải thích về tiến hóa nhắc nhở chúng ta rằng hành vi của chúng ta bị ảnh hưởng bởi những động lực vô thức và không phải lúc nào cũng là kết quả của sự cân nhắc hợp lý hay đúng đắn.

 

Các động lực của sinh học và tiến hóa có ảnh hưởng đến nhiều hành vi của chúng ta và chúng không quan tâm đến điều gì là đúng hay sai. Vì những động lực này thường hoạt động bên ngoài nhận thức có ý thức của chúng ta, nên việc nhận thức được chúng có thể cho phép chúng ta giải phóng mình khỏi ảnh hưởng mà chúng tác động lên chúng ta.

 

Ít nhất, thuyết tiến hóa giúp chúng ta hiểu tại sao chúng ta lại làm như vậy. Việc thừa nhận nguồn gốc động vật của hành vi con người có thể giúp xóa bỏ bóng dáng của tính hợp pháp đối với các chuẩn mực văn hóa thường được coi là đương nhiên.

 

Báo The Conversation và tác giả Beatrice Alba cho phép Gendertalkviet dịch sang tiếng Việt và đăng toàn văn. Thay mặt cho, Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tác giả và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn văn. Sự đóng góp của Quý Báo The Conversation và tác giả rất quý giá và ý nghĩa. 

Link gốc: Beatrice Alba, PhD Researcher, Macquarie University

This article is republished from The Conversation under a Creative Commons license. Read the original article.