Nam Giới Ngồi Thư Giãn Trong Khi Nữ Giới Vẫn Phải Phục Vụ Trà Nước Cho Khách? Phân Biệt Giới Tính Hàng Ngày Như Thế Này Làm Tổn Hại Đến Sức Khỏe Tinh Thần của Nữ Giới
Tác
giả/Author: TS. Beatrice Alba-Lecturer-La Trobe University
Người dịch/Translator: Doãn Thi Ngọc- GV-Lecturer, Trường
Đại Học Hoa Sen (HSU)
Phân
biệt giới tính (sexism)
và sự khinh miệt phụ nữ (misogyny) rõ ràng gây bất lợi cho phụ nữ theo
nhiều cách khác nhau. Phụ nữ đã và đang không chỉ bị bất lợi về kinh tế, về
lực lượng lao động, về chăm sóc sức khỏe, về bạo lực từ bạn tình, về bạo lực giới
ở nơi công cộng, và bị quấy rối trên đường phố.
Hơn nữa, đến
tận năm 2019, phụ nữ vẫn còn phải đối mặt với việc phủ nhận tình trạng bất bình
đẳng giới đang tồn tại. Một số người vẫn tin rằng luật chống phân biệt đối xử, chính
sách trả lương bình đẳng, và đảm bảo quyền làm mẹ không phải là rào cản đối với
sự tham gia vào thị trường lao động, nhưng tất cả những
điều này là cần thiết để đạt được bình đẳng giới.
Nhưng phân
biệt giới tính rất phổ biến trong xã hội theo những cách tinh vi hơn - và
tác động của nó không phải lúc nào cũng hữu hình hay nhận ra dễ dàng. Sự
phân biệt đối xử này không chỉ xảy ra ở nơi làm việc, trên đường phố, mà còn
trong môi trường xã hội và trong chính ngôi nhà của chúng ta, và đôi khi nó xảy
ra bởi chính những người yêu thương chúng ta.
Nó cũng có thể
bắt đầu từ rất sớm, khi chúng ta còn nhỏ, đơn cử như: khi cha mẹ kêu con gái phục
vụ trà nước cho khách tại một buổi họp mặt gia đình, và con trai được tự do thư giãn hay ngồi
trò chuyện với họ hàng nam giới khác.
Mọi người
xung quanh có thể không chú ý tới những hành vi phân biệt giới tính hàng ngày,
nhưng nó có thể khiến phụ nữ suy sụp và có liên quan đến sức khỏe thể chất và sức
khỏe tinh thần ngày càng suy kém.
‘PHÂN
BIỆT GIỚI TÍNH HÀNG NGÀY’ LÀ GÌ?
Các nhà
nghiên cứu đã chứng minh trải nghiệm phân biệt giới tính hàng ngày bằng phương
pháp viết nhật ký hàng ngày. Trong một loạt các nghiên cứu từ Hoa Kỳ, các nhà
nghiên cứu đã yêu cầu 107 phụ nữ và 43 nam giới ghi vào nhật ký bất kỳ sự cố
phân biệt giới tính nào mà họ gặp phải trong khoảng thời gian hai tuần.
Một
dạng phân biệt giới tính mà những người tham gia gặp phải là sự tán thành của các định kiến
và thành kiến về vai trò giới truyền thống. Ví dụ, một người tham gia
đã nói rằng họ trải nghiệm những câu định kiến như “Đừng làm cho cái đầu nhỏ
xinh của cô ấy lo lắng về những vấn đề bảo hiểm phức tạp”.
Một kiểu phân
biệt giới tính thứ hai mà những người tham gia gặp phải là họ bị hạ thấp hoặc
xúc phạm, thông qua những trò đùa và ngôn ngữ phân biệt giới tính.
Một kiểu phân
biệt giới tính thứ ba là vật thể hóa tình dục, chẳng hạn như bị quấy rối
trên đường phố và bị đụng chạm không mong muốn. Ví dụ, một người tham gia báo
cáo nói rằng có một người lạ trong bữa tiệc đã bóp eo cô ấy khi anh ta đang đi
ngang qua.
Trong một số
bối cảnh, phụ nữ có thể không gặp bất kỳ rào cản chính thức nào đối với việc
tham gia, nhưng vẫn có thể phải đối mặt với các chuẩn mực văn hóa gây bất lợi
cho họ.
Ví dụ, phụ nữ
trong các lĩnh vực truyền thống do nam giới thống trị như STEM (khoa học, công
nghệ, kỹ thuật và toán học) có thể trở thành mục tiêu của thành kiến và
định kiến tiêu cực và bị đánh giá thấp sự thành công của họ.
Định
kiến tiêu cực này
có thể bao gồm việc bị đánh giá thấp hơn hoặc được giao những nhiệm vụ dễ
dàng hơn. Hoặc phụ nữ cũng có thể bị loại trừ và cô lập, chẳng hạn như
không được mời tham gia các buổi giao lưu ngoài giờ.
Các quy tắc
và luật chống phân biệt giới tính không ngăn cản những người có thái độ phân biệt
giới tính NGỪNG đối xử bất công với người khác trong các tương tác hàng ngày.
Điều này đặc biệt đúng khi nó xảy ra một cách vô thức, theo những cách mà mọi
người không thể phát hiện ra.
PHÂN
BIỆT ĐỐI XỬ TRỞ THÀNH TỰ NHIÊN
Mặc dù các
trường hợp riêng lẻ của sự đối xử bất công này có vẻ nhỏ đến mức vô hại, nhưng
chúng có thể xảy ra thường xuyên và phổ biến. Phân biệt giới tính hàng ngày thường
xuất hiện ở mức độ thấp nhưng liên tục và như là một yếu tố nhỏ nữa làm gia tăng
thêm những căng thẳng trong cuộc sống của chúng ta.
Không có gì
ngạc nhiên khi những hình thức phân biệt giới tính TINH VI hàng ngày này
có liên quan đến sức khỏe tâm thần ngày càng kém hơn của nữ giới.
Nghiên cứu nhật
ký hàng ngày được mô tả ở trên cho thấy các báo cáo về phân biệt giới tính hàng
ngày thường xuyên có tương quan với dự đoán sức khỏe tâm thần kém hơn.
Nghiên cứu
trước đó cho thấy trải nghiệm phân biệt giới tính có liên quan đến sức khỏe
tinh thần và thể chất kém hơn, bao gồm rối loạn căng thẳng sau sang chấn (được
gọi là PTSD), uống rượu quá mức, và hút thuốc quá mức.
Gần đây hơn, một nghiên cứu cho thấy trải nghiệm phân biệt giới tính tại nơi làm việc một phần là nguyên nhân dẫn đến kết quả sức khỏe ở phụ nữ kém hơn so với nam giới.
Tuy nhiên, nghiên cứu cũng cho thấy có
những yếu tố khác kiểm soát mối quan hệ giữa phân biệt đối xử và kết quả sức khỏe.
Ví dụ, những phụ nữ có lòng tự trọng cao dường như không phải chịu đựng những
hành vi phân biệt đối xử tồi tệ.
Với sự phổ biến
của phân biệt đối xử theo giới tính, nghiên cứu về tác động của nó đối với sức
khỏe tâm thần vẫn còn thấp. Nhưng các kết quả nghiên cứu hiện có đã chứng
thực bởi các nghiên cứu về tác động sức khỏe tâm thần từ việc phân biệt đối xử
dựa trên chủng tộc và khuynh hướng tình dục.
PHÂN
BIỆT GIỚI TÍNH CÓ THỂ VÔ HÌNH ĐỐI VỚI MỘT SỐ NGƯỜI
Các nghiên cứu
liên tục chỉ ra rằng nhận thức về việc ta bị phân biệt đối xử bởi bất kỳ lý do
nào ĐỀU có ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Và các hình thức phân
biệt đối xử tinh vi có thể có hại hơn cả các hình thức phân biệt đối xử công
khai.
Những người
không trải qua phân biệt giới tính hàng ngày có thể khó nhận ra được. Nghiên cứu
cho thấy nam giới ít chấp nhận bằng chứng phân biệt giới tính hơn nữ giới. Điều
này có thể là do nhận thức và quan sát hàng ngày bị giới hạn bởi kinh nghiệm của
chúng ta và thành kiến của chúng ta.
Chỉ bằng chứng mang tính kể chuyện là chưa đủ để chứng minh thực tế đầy đủ về phân biệt giới tính hàng ngày và các tác động của nó. Nghiên cứu khoa học tiết lộ nhiều hơn những gì trực giác của chúng ta làm về bản chất của những hiện tượng này, với độ chính xác cao hơn.
PHÂN
BIỆT GIỚI TÍNH LÀ MỘT VẤN ĐỀ SỨC KHỎE
Do mối liên hệ
này với tình trạng an sinh hạnh phúc (well-being), chúng ta nên coi phân biệt
giới tính là một vấn đề sức khỏe cộng đồng thì mới hợp lý.
Làm như vậy sẽ
mở rộng vòng kết nối của những người có trách nhiệm bảo vệ an sinh hạnh phúc của
những người bị ảnh hưởng. Các chính phủ có nghĩa vụ giảm sự chênh lệch về sức
khỏe này, cũng như họ cần đầu tư vào việc giảm các vấn đề sức khỏe cộng đồng khác,
bao gồm cả nghiện thuốc lá và bệnh béo phì.
Mặc dù những
định kiến về giới vẫn còn tồn tại như cách đây 30 năm, nhưng có những bằng chứng
đầy hứa hẹn mà chúng ta có thể học hỏi để giảm thiểu tình trạng phân biệt giới
tính hàng ngày.
Một trong những
cách can thiệp đó là mô phỏng trải nghiệm bị phân biệt đối xử bằng cách
chỉ định ngẫu nhiên một nhóm người tham gia trải nghiệm “những lợi thế nhỏ
và dường như vô hại” thông qua một trò chơi.
Trải nghiệm
trực tiếp về sự phân biệt đối xử, và phân tích có phản biện về điều này sẽ làm
tăng khả năng nhận biết tác hại mà phân biệt giới tính gây ra và giúp chúng ta gia
tăng ý định vượt qua nó.
Tạo ra một xã
hội công bằng hơn đòi hỏi phải có một số liều thuốc giải độc cho những tác động
đến sức khỏe tâm thần do phân biệt giới tính gây ra. Và như chúng ta đã biết, phòng
bệnh hơn chữa bệnh.
Báo The Conversation và
tác giả Beatrice Alba cho phép Gendertalkviet dịch sang tiếng Việt và đăng toàn
văn. Thay mặt cho, Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân
thành tới Tác giả và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn
văn. Sự đóng góp của Quý Báo The Conversation và tác giả rất quý giá và ý
nghĩa.
This article is
republished from The
Conversation under a Creative Commons license. Read the original
article.