Những Lời Xỉ Nhục Tựa Như Một Tảng Băng: Sự Xấu Xa Và Những Nỗi Đau Bạn Không Bao Giờ Biết Được

 

“Những gì mà bạn được chứng kiến chỉ là một phần nhỏ của sự thật” – Chưa rõ tác giả

Trên bề mặt và với cái nhìn của xã hội, điều này dường như không đáng quan tâm. Những lời xỉ nhục nhìn qua thì dường như chỉ là những lười trêu chọc vô hại đối với một đứa trẻ hay người yêu, những lời cười cợt về một từ phát âm sai, hay những lỗi sai ngớ ngẩn của họ. Hay những lỗi sai xấu hổ như là mặc ngược áo, nấu cháy thức ăn, làm mất chìa khoá-những lỗi sai mà ai trong chúng ta cũng từng phạm phải.

Những lời xỉ nhục nghe có vẻ giống như những binh luận phán xét xuất phát từ lòng từ bi. Những binh luận tựa như:

Con gái tôi chẳng nỗ lực gì cả, nó lười chảy thây ra. Tôi mong nó tập trung vào học hành và thành công. Giờ nó mới chỉ là một đứa trẻ, nhưng chắc chắn rồi nó sẽ thay đổi vì tôi chỉ mong nó hạnh phúc, kết hôn rồi có một gia đình cho riêng minh.

Ước gì nó có thể lập kế hoạch và nỗ lực hoàn thành những mục tiêu đó thay vì thay đổi nghề nghiệp liên tục, nó sẽ hạnh phúc hơn nhiều

Có những lúc vẻ bề ngoài của những lời xỉ nhục lại những lời thất vọng

Tôi chỉ ước gì nó có thể tự dọn dẹp mọi thứ cho thật sạch sẽ, tôi rất phiền khi phải sống trong một cái chuồng lợn.

Thật xấu hổ vì nó học dốt trong khi tôi lại là giáo viên.

Anh ấy chẳng bao giờ giành thời gian cho tôi, thật ích kỷ. Anh ấy chỉ nghĩ đến công việc mà thôi.

Những lời xỉ nhục cũng có thể nghe như những lời kiểm soát từ bi:

Nếu như nó không học hành tốt hơn, tôi sẽ không cho nó tiền học kéo đàn vi-ô-lông nữa.

Nếu anh ấy không phụ việc nhà, tôi sẽ không dành thời gian cho anh ấy nữa.

Nếu cô ấy không ăn mặc cho đẹp thì sao tối nay tôi phải dành thời gian hẹn hò với cô ấy?

Tôi không đánh đồng tất cả những lời trêu chọc hay những bình luận thể hiện sự thất vọng đều có nghĩa là ai đó đang bị xỉ nhục. Tôi chỉ đang muốn bạn hãy để ý đến những lời nói đó và suy xét một cách kỹ càng hơn.

Nạn nhân sẽ cho bạn thấy những dấu hiệu rất tế nhị. Tựa như:

Bố mẹ tôi thực sự chẳng quan tâm những gì tôi làm. Tất cả những gì họ quan tâm là ở trường tôi học có tốt không.

Bạn trai tôi chỉ vui khi tôi làm gì đó cho anh ta.

Tôi chẳng có thời gian cho bản thân vì điều đó đồng nghĩa với ích kỷ

Nạn nhân có thể sẽ cho bạn thấy những e-mail hoặc tin nhắn mà người xỉ nhục gửi cho họ. Thường thì những e-mail và tin nhắn có vẻ tử tế và đầy khéo léo này khiến chúng ta dễ dàng bỏ qua. Có thể chúng chứa một vài lời nói xỉ nhục người khác, một vài yêu cầu, hay được ngụy trang dưới danh nghĩa của những lời quan tâm.

Có những lúc những tin nhắn ấy quá thuyết phục và khiến bạn đứng về phía người xỉ nhục và tự hỏi tại sao nạn nhân lại buồn vì những lời chẳng có gì phải bận tâm như thế.

Phía sau những lời trêu chọc, thất vọng và những bình luận công kích được ngụy trang dưới lớp vỏ bọc của tình thương chính là thế giới của sự xỉ nhục mà bạn không hề mong muốn.

Phía sau những cánh cửa khép kín thì những lời trêu chọc trở thành sự xỉ nhục và những lời lăng mạ.

Mày sẽ chẳng làm nên trò trống gì cả.

Mày thật bất tài.

Mày lười chảy thây ra

Mày chính là sự thất bại

Mày sẽ chẳng bao giờ tự lo được cho bản thân

Anh là một kẻ lừa đảo

Sao mày lại đần như vậy?

Những từ ngữ nặng nề này có thể đi kèm với bạo lực thể xác, nhưng ngay chỉ những lời xỉ nhục ấy thôi cũng đã đủ sức hủy hoại rồi.

Những lời thoạt nghe là sự kiểm soát từ bi lại có thể là biểu hiện của sự xỉ nhục về tài chính hoặc sự bỏ rơi

Bố mẹ có tiền cho con học nhạc. Nhưng vì con không hoàn thành những điều bố mẹ muốn nên bố mẹ sẽ không hỗ trợ con nữa. Bố mẹ cũng sẽ không cho con tiền mua dầu gội nữa vì nó chẳng thể thay đổi sự thật là con xấu xí.

Con đã không trở thành đứa con mà bố mẹ vẫn hằng mong mỏi, nên bố mẹ sẽ không cho con tiền học nữa

Có những lúc bạn sẽ nhìn vào những nạn nhân bị xỉ nhục, như tôi chẳng hạn và tự hỏi tại sao chúng tôi không ăn mặc đẹp hơn, không cắt những kiểu tóc đang thịnh hành hay tại sao không chăm sóc bản thân tốt hơn. Tuy nhiên có  những lúc những điều nhỏ nhặt ấy là là những điều mà chúng tôi lực bất tòng tâm.

Nạn nhân của những lời xỉ nhục thường tự nói những lời tự ti như sau:

Điều đó chẳng có gì to tát cả. Ai chẳng làm được

Có rất nhiều thứ tôi không giỏi

Tôi chẳng thể làm điều gì đúng đắn

Nhiều năm qua, chúng tôi luôn sẵn sàng hạ thấp bản thân trước khi bắt tay vào làm một việc gì đó. Chúng tôi nội tâm hóa những câu chuyện xỉ nhục cho đến khi chúng tôi không còn thấy được sự thiếu tự trọng và tài năng của bản thân.

Nạn nhân của những lời xỉ nhục thường không biết cách chấp nhận lời khen và đôi khi cảm thấy không thoải mái khi trở thành tâm điểm của đám đông. Chúng tôi học cách khiến bản thân trở nên bé nhỏ và tâng bốc bạn để tìm kiếm sự an toàn. Chúng tôi hạ thấp những gì chúng tôi đã giúp bạn và những điều tử tế mà chúng tôi làm cho bạn bởi chúng tôi cho rằng những nhu cầu của những khác khác quan trọng hơn nhu cầu của chúng tôi.

Chúng tôi trở nên lo lắng thái quá khi phạm sai lầm, khi đưa ra những ý kiến trái ngược với ý kiến của các bạn hay khi chúng tôi cho rằng chúng tôi đang xúc phạm bạn.

Chúng tôi đặt nhu cầu của bạn lên hàng đầu, hành động theo cách cố gắng làm vừa lòng người khác quá mức và dễ dàng thỏa mãn. Chúng tôi chẳng bận tâm sẽ đi đâu hay ăn gì khi ở với bạn. Chúng tôi cúng sẽ chẳng cho bạn biết là chúng tôi đang thấy lạnh hay nóng. Và chúng tôi lấy bạn làm tâm điểm chú ý vì chúng tôi cho rằng nhu cầu của chúng tôi sẽ chẳng có ai quan tâm.

Bởi vì chúng tôi bị thao túng và sự thật đã bị phủ nhận liên tiếp, chúng tôi học cách coi nhẹ những lời xỉ nhục và thậm chí từ chối chúng. Chúng tôi có thể nói những lời trái ngược về người đã xỉ nhục chúng tôi như là:

Mẹ tôi yêu tôi, bà chỉ không biết cách thể hiện nó mà thôi.

Đúng, đó là những lời khó nghe do chính ông ấy nói, nhưng nếu tôi đối xử với ông ấy tốt hơn hay làm công việc tốt hơn thì ông ấy đã chẳng phải nói ra những lời như vậy.

Thỉnh thoảng bạn có thể nghe thấy chúng tôi bộc lộ sự thất vọng về cách mà bố mẹ đối xử với chúng tôi. Bạn cũng có thể nghe thấy được chúng tôi đang khao khát tình yêu và sự công nhận. Nhưng đáp lại bạn lại thấy bản thân nói rằng:

Mẹ của bạn thực sự rất yêu bạn đấy, bà chỉ ước muốn những điều tốt đẹp nhất cho bạn.

Tôi biết bố bạn đang khiến bạn đang thất vọng, nhưng bạn nên cố gằng hết minh và tha thứ cho ông ấy
Những lời nhận xét ấy của bạn đã vô hiệu hóa tất cả cảm xúc của chúng tôi và vì thế chúng tôi chọn cách im lặng.

Những lời xỉ nhục luôn hiện hữu ngay trước mắt, nhưng lại tựa như một tảng băng mà bạn chỉ có thể thấy được bề mặt của nó, bề mặt mà bạn có thể bình thường hóa, hợp lý hóa và bỏ qua một cách dễ dàng.

Nếu bạn nghi ngờ ai đó đang bị xỉ nhục, với những bước nhỏ bé sau đây bạn có thể bảo vệ họ.

Đầu tiên, hãy nhận thức rằng nạn nhân có thể không biết được rằng họ đang bị xỉ nhục hoặc cách mà họ đang được đối xử là không đúng đắn.

Thông thường họ luôn sẵn sàng tin tưởng rằng họ xứng đáng bị đối xử không tốt và việc họ bị xỉ nhục thì một phần nào đó là do lỗi của họ. Nếu họ nhận ra được bản thân đang bị xỉ nhục, họ có thể không đủ vị thế để xử lý điều đó. Vì thế, sự phủ nhận của họ hoạt động như một cơ chế đối phó tạm thời. Điều tốt nhất bạn có thể làm đó là đối xử với họ bằng sự tử tế và niềm yêu thương.

Hãy đặt những câu hỏi khuyến khích nạn nhân đối diện với cảm xúc và khao khát của họ. Ví dụ, tôi nhận ra rằng mẹ bạn nói rất nhiều lời tiêu cực về năng lực của bạn. Điều đó khiến bạn cảm thấy như thế nào? Hay tối hôm qua khi chúng ta đi chơi chồng cậu đã nói vài lời khó nghe về ngoại hình của cậu? Cậu cảm thấy như thế nào về những lời đó? Tôi thấy cậu có vẻ khát. Cậu có muốn uống chút nước không?

Bằng việc khuyến khích họ đối diện với cảm xúc của mình, bạn đã công nhận những trải nghiệm của họ và giúp họ nhận ra rằng cách mà họ bị đối xử là bất hợp lý hay không lành mạnh. Bằng việc khuyến khích họ tập trung vào nhu cầu cá nhân, bạn đã giúp họ ưu tiên việc chăm sóc bản thân cho dù là bằng một cách tầm thường. Điều này cho phép họ tìm lại năng lượng mà họ đã đánh mất và giúp họ nhận ra rằng họ xứng đáng được đối xử tốt hơn.

Có khi những câu hỏi quan tâm đơn giản nhất có thể giúp họ thực hiện những bước nhỏ để giảm thiểu những lời xỉ nhục mà họ phải đối mặt và cuối cùng thực hiện những hành động quyết liệt để loại bỏ hoàn toàn những người đi xỉ nhục người khác ra khỏi cuộc sống của họ.

Nếu bạn chứng kiến ​​ai đó bị trêu chọc hoặc bị làm bẽ mặt trong một sự kiện xã hội, hãy nói một cách đanh thép với thủ phạm rằng hành vi của họ không tử tế hoặc không phù hợp. Nếu thủ phạm không dừng lại, hãy mời nạn nhân đi cùng bạn đến một nơi khác của căn phòng hoặc tham gia vào một hoạt động khác để họ được thoải mái.

Không bao giờ tiếp tay cho những thủ phạm đi trêu chọc hay chỉ trích người khác ngay cả khi bạn cho rằng bạn chỉ trêu họ cho vui.

Khi bạn vào hùa với thủ phạm đi trêu chọc người khác, bạn đang tham gia vào một hình thức xỉ nhục dạng nhẹ, củng cố sức mạnh và tăng sự kiểm soát của họ. Bạn vô tình cho thủ phạm biết rằng bạn là một người họ có thể lợi dụng để chống lại nạn nhân. Ngoài ra, bạn đang thừa nhận và bình thường hóa ý kiến ​​của thủ phạm về nạn nhân, khiến nạn nhân khó thoát khỏi những câu chuyện độc hại và khống chế niềm tin của họ.

Không bao giờ đối đầu với kẻ đi xỉ nhục người khác hoặc nói với họ rằng bạn nghĩ rằng hành vi của họ là xỉ nhục người khác. Điều này có thể khiến họ buộc nạn nhân xa lánh bạn. Nếu bạn cần tố cáo thủ phạm, hãy giải thích cụ thể lý do bạn không thích hành vi của họ hoặc tại sao nó không phù hợp. Nếu bạn nghi ngờ rằng nạn nhân đang gặp nguy hiểm về thể xác nghiêm trọng, hãy liên hệ với cảnh sát, nhân viên xã hội hoặc mái ấm cho phụ nữ của địa phương để nhận được tư vấn từ các chuyên gia.

Kẻ đi xỉ nhục có xu hướng cô lập nạn nhân để duy trì sự kiểm soát của họ đối với cuộc đời của nạn nhân. Hãy mời nạn nhân tham gia vào những hoạt động mà bạn và nạn nhân đều thích để các bạn có thời gian chơi với nhau và giải thoát họ khỏi cuộc sống ở nhà.

Nếu bạn có một người bạn hoặc thành viên gia đình hủy bỏ kế hoạch vào phút chót hoặc thường xuyên từ chối các lời mời, rất có thể đây không phải là quyết định dựa trên ý chí của họ. Điều quan trọng là đừng suy đoán theo quan điểm cá nhân của bạn hay ngăn cách họ với cuộc sống của bạn. Đây chính là mong muốn của kẻ đi xỉ nhục người khác.

Thay vào đó, hãy tiếp tục gọi cho bạn của bạn và mời họ đến các sự kiện xã hội ngay cả khi bạn nghĩ rằng họ sẽ không tham dự. Khi biết được rằng bạn đang ở bên chúng tôi ngay cả với những cách nhỏ bé nhất có thể khiến chúng tôi cảm thấy ít bị cô lập hơn.

Hãy nói rõ với bạn bè hoặc thành viên gia đình của bạn rằng bạn luôn có mặt nếu họ cần nói chuyện và thường xuyên nhắc nhở họ về điều này. Nếu bạn cảm thấy thoải mái, bạn cũng có thể cho họ biết rằng bạn luôn chào đón họ đến ở nhà bạn nếu họ cần một nơi an toàn. Bạn cũng có thể đề nghị giúp họ tạo ra một kế hoạch an toàn nếu họ cảm thấy thiếu an toàn.

Bằng cách thực hiện những bước nhỏ này, bạn đang lựa chọn nhìn thẳng vào sự lạm dụng vẫn luôn được che giấu dưới tảng băng chìm và giúp người bạn yêu thương phơi bày chúng ra ngoài ánh sáng.

----------------------------

Tác giả:  Jen Hinkkala

Link bài gốc: Abuse is Like an Iceberg: The Cruelty and Pain You Never See

Dịch giả: Đặng Thúy - ToMo - Learn Something New 

Link gốc: [ToMo] Những Lời Xỉ Nhục Tựa Như Một Tảng Băng: Sự Xấu Xa Và Những Nỗi Đau Bạn Không Bao Giờ Biết Được - YBOX

Thay mặt cho Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tác giả và 

dịch giả Đặng Thúy, Báo Ybox Online vì cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn văn. 

Sự đóng góp của Tác giả và Quý Báo rất quý giá và ý nghĩa. Xin trân trọng cảm ơn!