Người chuyển giới, liên giới tính tham gia thể thao: Định kiến và Hy vọng
Trong trận chung kết Bóng đá nữ giữa Việt Nam và Thái Lan năm 2019, mạng xã hội đã lan truyền nhiều những bình luận xúc phạm, phản cảm của các cổ động viên Việt Nam với cầu thủ chuyển giới mang áo số 11 của đội tuyển nữ Thái Lan là Kanjana Sungngoen. Dù nằm trong đội tuyển thi đấu nữ, tuyển thủ này có khá nhiều đặc điểm được gắn liền với nam giới như yết hầu, dáng người cứng rắn, và những đặc điểm ấy lại khiến cô phải chịu nhiều sự miệt thị từ cộng đồng mạng. Nhiều người đã lên án hành động trên và cho rằng nó đại diện cho những định kiến về người chuyển giới trong tham gia thi đấu thể thao.
Hành động miệt thị, coi thường người chuyển giới/liên giới tính nam/nữ trong thể thao vì những đặc điểm cơ thể của họ khác với hình mẫu “tiêu chuẩn” nam/nữ là không hề hiếm hoi. Thí sinh Liêu Mộng Tuyết, vận động viên (VĐV) điền kinh người Trung Quốc mới đây cũng vướng phải tranh cãi “nam giả nữ” khi cô tham gia thế vận hội Olympics 2020 tại Nhật Bản. Cư dân mạng mỉa mai, bêu rếu cô, thậm chí đưa ra những lời đồn thổi vô căn cứ về tài năng của nữ VĐV này – chỉ bởi vì ngoại hình của cô có phần khác biệt so với những cô gái khác.
NHỮNG TRANH LUẬN XOAY QUANH GIỚI TÍNH SINH HỌC CỦA VĐV LIÊN GIỚI TÍNH/CHUYỂN GIỚI
Điều đầu tiên và chắc chắn cần thiết để đảm bảo công bằng trong các giải đấu thể thao là không cho phép VĐV sử dụng Doping (Một loại chất kích thích khiến cơ thể tăng thêm sức bền, sức chịu đựng) khi thi đấu. Để chứng minh một vận động viên có sử dụng chất kích thích hay không, các liên đoàn thể thao sẽ phải tiến hành đo hàm lượng testosterone trong cơ thể của các vận động viên. Hàm lượng testosterone đã được quy định rõ ràng theo giới tính, và những VĐV tham gia không được phép vượt quá hàm lượng ấy. Tuy vậy, với cách thức trên, liên đoàn thể thao có thể vô tình loại một số VĐV có lượng testosterone cao hơn mức cho phép, nhưng lại không hề sử dụng chất cấm nào – những người liên giới tính.
Hàm lượng Testosterone tồn tại ở cơ thể của tất cả mọi người, không phân biệt giới tính; tuy nhiên, hàm lượng này thường có xu hướng cao hơn ở cơ thể nam. Việc xét tư cách thi đấu dựa trên mức độ testosterone sẽ dẫn đến việc các VĐV nữ có mức độ testosterone cao ở ngưỡng ngang với nam giới bị tước tư cách thi đấu hoặc hủy bỏ kết quả thi. Những VĐV này sau đó cũng sẽ phải chịu đựng chỉ trích và công kích từ dư luận – những người cho rằng họ gian lận và thao túng kết quả cuộc thi. Nhiều VĐV còn bị gọi là những người chuyển giới, dù rằng họ không phải như vậy mà chỉ có lượng testosterone cao hơn những người khác mà thôi.
Một trường hợp điển hình chính là VĐV điền kinh nữ người Ấn Độ Dutee Chand, khi cô có lượng testosterone cao hơn những cô gái khác nhưng lại bị cho rằng là người chuyển giới. Những đồn đại vô căn cứ trở nên nghiêm trọng đến mức dư luận và truyền thông còn tìm đến tận nhà nữ VĐV này để điều tra về giới tính của cô. Trong suốt thời gian đó, Chand đã không thể tham gia bất cứ cuộc thi thể thao nào, và cũng không chấp nhận điều trị ức chế hoocmon theo quy định của Hiệp hội Liên đoàn điền kinh quốc tế (IAAF), Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) và các cơ quan thể thao khác. Không những không gặt hái được thành quả từ quá trình luyện tập, Chand còn trở thành tâm điểm của những tranh luận khoa học ngoài ý muốn của cô về testosterone.
Một trường hợp khác phải kể đến là VĐV Santhi Soundarajan – cô cũng bị tước đi mọi thành tích khi kết quả kiểm tra nồng độ testosterone của cô cao vượt mức “tiêu chuẩn”. Cô bị chính địa phương của mình nghi ngờ và hắt hủi vì cho rằng cô đã “gian lận về giới tính” để tham gia thi đấu. Mặc dù cô đã từng kêu gọi xem xét và xác thực, song cho tới thời điểm này Santhi cũng chỉ đành “tay trắng” khi tòa án tuyên bố mọi việc đã qua hết thời hạn và không giải quyết cho cô. Nữ VĐV này thậm chí từng có khoảng thời gian tự sát hụt vì không chịu nổi áp lực của dư luận.
Việc xét nồng độ testosterone tuy rằng được tạo ra nhằm mục đích đem lại công bằng trong thi đấu thể thao, bản chất của nó lại mắc phải một lỗi vô cùng nghiêm trọng: không phải ai cũng có nồng độ testosterone trong mức “tiêu chuẩn” dành cho nam-nữ của các hiệp hội thể thao. Ngoài giới tính nam và nữ, chúng ta còn biết tới những người liên giới tính, khi họ sinh ra với những đặc điểm cơ thể khác với hệ nhị phân nam nữ, và cả những người chuyển giới, khi họ sinh ra trong cơ thể khác với bản dạng giới của mình. Với những người chuyển giới, khi tham gia bất kì môn thể thao nào chia theo giới tính, họ phải chịu vô số những định kiến giới, cho rằng họ “không ra nam, không ra nữ” và họ đang gian lận.
Ví dụ như trường hợp của Rachel McKinnon, VĐV thi đấu tại môn xe đạp nữ, cho biết mỗi ngày cô phải nhận về hơn hàng trăm ngàn bình luận tiêu cực trên trang cá nhân. Đây cũng là một trong những lí do khiến McKinnon trở thành nhà hoạt động cho quyền lợi của cộng đồng người LGBTQ+.
