Đàn Ông Có Thật Sự Vui Tính Hơn Đàn Bà?
[ToMo] Đàn Ông Có Thật Sự Vui Tính Hơn Đàn Bà: Một Đánh Giá Bài Bản So Sánh Khiếu Hài Hước Của Hai Giới
.png)
Nhắm mắt nghĩ về một người vui tính nhất bạn từng gặp, người đó là nam hay nữ? Đại đa số khi được hỏi câu này sẽ liên tưởng đến phái mạnh, bởi đây là định kiến hình thành từ rất lâu đời, rằng đàn ông biết đùa hơn đàn bà. Tuy nhận định này đều xuất hiện ở cả hai giới, nhưng chưa chắc cứ điều gì được rộng rãi chấp nhận là chính xác tuyệt đối.
Trong một nghiên cứu tại trường đại học Bắc Carolina ở Greensboro, tôi, Paul Silvia và Emily Nusbaum đã thí nghiệm độ tin cậy của ý kiến này. Chúng tôi lập kế hoạch thu thập những cuộc khảo sát sẵn có về tác động của giới tính đến khiếu hài hước rồi sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp để tính toán sự khác biệt. Trước khi vén màn kết quả, tôi sẽ giải thích tường tận quy trình.
Hài hước là một khái niệm phức tạp chịu ảnh hưởng bởi xã hội, tâm sinh lý, nhận thức, văn hóa và sự tiến hóa, cùng với một nhân tố quan trọng khác là khả năng chọc cười - một nhánh nhận thức riêng biệt có mối tương quan với cách hưởng ứng trò đùa. Vì vậy, khi đánh giá phái nào vui tính hơn, chúng tôi tập trung vào tài pha trò.
Trước khi bắt tay vào công việc, nhóm tôi triển khai phân tích tổng hợp, một cách thức mà các nhà nghiên cứu dùng để rà soát dữ liệu về đề tài nào đó đã đạt những yêu cầu tối thiểu mà họ đề ra. Ở đây chúng tôi chỉ chọn lọc những cuộc khảo sát xem xét khách quan về khiếu hài hước và loại bỏ những trường hợp người tham gia tự đánh giá bản thân (tránh trường hợp có những cá nhân tin rằng họ vui tính hơn người khác), và những trường hợp người thực hiện nghiên cứu biết trước giới tính của đối tượng dự phần.
Tiếp đến, chúng tôi kiểm tra các bản báo cáo đã được sàng lọc. Một ví dụ tiêu biểu là trong một cuộc khảo sát hội tụ đủ điều kiện cần thiết, tham dự viên được quan sát một bức tranh biếm họa và yêu cầu viết một lời bình dí dỏm. Sau đó, những vị giám khảo sẽ đánh giá những lời bình này trên thang điểm từ 1 đến 5. Mấu chốt ở đây là người chấm điểm không biết gì về chủ nhân các ý tưởng, bao gồm giới tính của họ. Sự so sánh trung thực như thế đảm bảo độ hiệu quả cuộc khảo sát và giúp chúng tôi tin chắc mình đang đi đúng hướng trong việc đo lường sự vui tính của hai giới với ít ngoại cản nhất có thể.
Tổng kết, nhóm tôi tìm được 28 bài khảo sát với 36 mẫu đạt chuẩn, trong đó có sự tham gia của 5,057 người (với 67% là phụ nữ), được phân bố rộng khắp các quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Hungary, Đức, Israel và các nước khác. Phần lớn dữ liệu (khoảng 60%) đến từ những nguồn chưa được công bố trong những tập san chỉ qua bình duyệt để giảm thiểu đến mức tối đa những thiên kiến.
Chúng tôi sau đó chuyển hướng sang tính toán mức độ khác biệt từ những mẫu thử và phát hiện ra nam giới thực chất được đánh giá vui tính hơn. Nhưng khác biệt này lớn đến mức nào? Theo bảng thống kê thì kết quả chỉ chênh lệch 0.32, hoặc xấp xỉ một phần ba. Trên bề mặt câu từ thì khoảng 63% đàn ông có số điểm cao hơn mức bình quân của phụ nữ. Đây được cho là một sự suýt soát không có gì đáng nói.
Song song với đó, nhóm tôi cũng phân tích danh sách trải dài những đại lượng có thể ảnh hưởng đến đầu ra, bao gồm dữ liệu của một quốc gia cụ thể, giới tính của nhà nghiên cứu, lứa tuổi của người tham gia và sự cân bằng phái của đánh giá viên, và mức độ sai số là bằng không.
Chuyện này chứng tỏ điều gì? Nó đưa đến một kết luận là đàn ông thường biết đùa hơn đàn bà. Ở đây tôi nhấn mạnh chữ thường, bởi lẽ cuộc khảo sát hoàn toàn không đồng thuận với nhận định nổi tiếng của Christopher Hitchens, rằng phụ nữ thật sự rất nhạt. Và dù đàn ông có thường vui tính hơn phụ nữ đi chăng nữa thì cũng không có nghĩa là bất cứ người đàn ông nào cũng hài hước hơn chị em phụ nữ chúng ta. Trên thế giới có vô vàn những cây hài vĩ đại như Sarah Silverman, Tina Fey, Ali Wong hay trong lịch sử có Lucille Ball, Joan Rivers và hàng ngàn, hàng ngàn tấm gương khác. Không cần phải bàn cãi, họ đều vui tính hơn so với 99.9% đàn ông cộng lại.
Vậy lý do gì dẫn đến thực trạng này? Một lời giải thích có vẻ thỏa đáng là vì phụ nữ con gái thường bị những định kiến của xã hội đàn áp, khiến họ thấy không đủ tự tin để vượt qua giới hạn bản thân. Tuy nhiên, cũng chưa có một chứng minh nào cụ thể làm sáng tỏ giả thiết này.
Xét ở một khía cạnh khác, thì dẫn chứng này gợi cho ta tầm quan trọng của khiếu hài hước trong việc tìm kiếm đối phương. Như tôi đã giải thích ở các bài trước, phụ nữ thường đòi hỏi đa dạng các yếu tố khi xem xét một mối quan hệ, và khiếu hài hước chỉ là một trong số đó. Hơn thế nữa, sự vui tính thường đi đôi với thông minh, vậy nên đó là lý do vì sao phụ nữ xem trọng đàn ông có khiếu hài hước, bởi sự lanh lợi là chủ chốt cho sự sống còn xuyên suốt bề dày lịch sử kể từ thời kì săn bắn hái lượm.
Đối lập với phụ nữ, đàn ông thích đối phương hưởng ứng trò đùa của mình. Điều đó có nghĩa là trong suốt quá trình tiến hóa, đàn ông thường buộc phải chiến đấu với nhau để gây ấn tượng với phái đẹp qua cách pha trò của họ. Có vô vàn những chứng minh ủng hộ ý kiến này, cho thấy sự thiết yếu trong việc tìm kiếm đàn ông có khiếu hài hước của phụ nữ, trong khi đàn ông thường không mấy xem trọng nét dí dỏm của bạn tình.
Dù các nguồn thu thập vẫn còn nhiều điểm khác nhau và đề tài này vẫn đang trong trạng thái mở, bài phân tích của nhóm tôi đã cung cấp một cái nhìn toàn diện và bài bản đầu tiên về sự khác biệt trong khiếu hài hước của hai giới. Hi vọng trong thời gian tới, chúng tôi sẽ còn có tiếp tục có nhiều cơ hội để nghiên cứu sâu hơn.
----------
Tác giả: Gil Greengross Ph.D.
Link bài gốc: Are Men Really Funnier Than Women?
Dịch giả: Trần Cao Ngọc Trân - ToMo - Learn Something New
