Học Gì Để Khác Biệt Khi Ai Cũng Giỏi Tiếng Anh Như Nhau?
Trong bối cảnh hàng ngàn ứng viên có cùng trình độ, thậm chí cùng khả năng ngoại ngữ, các nhà tuyển dụng đã và đang tìm kiếm những điều khác biệt, nổi bật và vượt trội hơn. Vậy sinh viên mới ra trường cần làm gì để tạo nên dấu ấn riêng trong thị trường nhân sự “bão hòa” tiếng Anh như hiện nay?
Từ lâu, Tiếng Anh đã trở thành ngôn ngữ quan trọng hàng đầu, là mục tiêu bắt buộc mà bất kỳ học sinh, sinh viên nào cũng cần phải đáp ứng. Nếu như trước đây, việc sở hữu tấm bằng Tiếng Anh loại giỏi có thể khiến bạn trở nên đặc biệt hơn, hoặc thậm chí giúp một sinh viên không kinh nghiệm kiếm được mức lương mơ ước, thì ngày nay, tiếng Anh dần trở thành một công cụ bắt buộc mà ai cũng phải “giỏi”.
Trong bối cảnh Tiếng Anh đang dần bão hòa, khi số lượng người có bằng IELTS, TOEIC đang tăng đáng kể với phổ điểm ngày càng nâng cao, câu chuyện 7.0, 8.0 IELTS không còn quá xa lạ thì Tiếng Anh đã không còn là yếu tố độc quyền quyết định sự thành công của một người. Vậy trong tương lai, đâu sẽ là lợi thế cạnh tranh giúp chúng ta trở nên vượt trội hơn số đông?
Warren Buffett từng khẳng định người nói giỏi trước đám đông có thể kiếm gấp đôi số tiền mình có, và ông cũng đặc biệt trang trọng khi treo chứng chỉ hoàn thành khóa học giao tiếp trước công chúng của Dale Carnegie trong phòng làm việc. Thực tế cho thấy, ngay cả sự thay đổi chương trình giáo dục phổ thông tại Việt Nam cũng đã dần đưa các hình thức thuyết trình, đóng kịch, hùng biện vào chấm điểm chính thức thay vì bài kiểm tra giấy truyền thống. Trong bất kỳ ngành nghề nào, việc thể hiện rõ ràng, mạch lạc ý tưởng và quan điểm của bản thân luôn là điều cực kỳ cần thiết. Làm việc nhóm, trình bày, báo cáo, trong hầu hết các cuộc thi,… và đại đa số các hoạt động có thể giúp một người thể hiện bản thân, bộc lộ sự khác biệt, đứng đầu và dành chiến thắng gần như đều xoay quanh kỹ năng Giao tiếp – Thuyết trình.
Albert Einstein, một nhà vật lý vĩ đại nhất mọi thời đại đã từng gặp nhiều khó khăn và thách thức lớn trong việc thể hiện ý tưởng và những nghiên cứu của mình trước công chúng. Ông thường xuyên gặp rắc rối khi phải giải thích các khái niệm khoa học phức tạp. Sau khi nhận ra rào cản đó của bản thân, ông đã không ngừng cố gắng và phát triển khả năng giao tiếp của mình. Những buổi diễn thuyết về sau của ông đã thành công hơn nhờ cách ông diễn đạt các vấn đề phức tạp thông qua những ví dụ đơn giản. Nhờ vậy, ông đã trở thành một biểu tượng khoa học với sự tương thích giữa tư duy sâu sắc và khả năng giao tiếp hiệu quả.
Giao tiếp – Thuyết trình không phải là kỹ năng mới, nhưng trong rất nhiều khảo sát, kể cả các quốc gia có chương trình giáo dục phát triển như Mỹ, thì nỗi sợ đứng nói trước đông người luôn chiếm tỷ lệ cao nhất. Renée Zellweger, Nicole Kidman, Abraham Lincoln, Gandhi, Sigmund Freud, Thomas Jefferson,… là những ví dụ điển hình của việc đạt được thành tựu cao nhất nhờ luyện tập vượt qua nỗi sợ Giao tiếp – Thuyết trình và biến nó thành kỹ năng thuần thục để tạo sự khác biệt cho bản thân mình. Hoa hậu Ý Nhi sau khi đăng quang đã ngay lập tức tự làm “lung lay” vương miện vì những phát ngôn kém duyên của mình. Và hầu hết mọi người hiện nay đều đang đánh giá người khác thông qua cách phát biểu, trình bày, diễn đạt của họ, càng cho thấy tầm quan trọng của kỹ năng Giao tiếp – Thuyết trình trong thời đại mới, khi mà tiếng Anh đã dẫn trở thành ngôn ngữ bắt buộc và bão hòa, không còn là lợi thế cạnh tranh.
Góc nhìn của những nhà tuyển dụng hàng đầu
Trong thế giới nhân sự đầy cạnh tranh, khi những nhà tuyển dụng đã bắt gặp quá nhiều những chiếc CV trưng ra hàng loạt các chứng chỉ tiếng Anh, hoạt động xã hội,… điều họ thực sự tìm kiếm và đánh giá cao lại là một điều khác – mới mẻ hơn, chu toàn hơn và bền vững hơn.
Bà Nguyễn Thái Hà – Trưởng phòng Thu hút nhân tài HBR Holdings đã chia sẻ trong 2 năm gần đây, mỗi tháng bà xử lý khoảng 400 CV tràn ngập các cử nhân Tiếng Anh, IELTS 7.0, TOEIC 900 trở lên,… Liên tục 24 tháng phải có đến khoảng 10.000 CV như vậy và dường như điều đó đã trở thành một lẽ thường tình, không để lại dấu ấn đặc sắc nào.
Khi mà hàng ngàn người tốt nghiệp cùng một ngành, cùng một chuyên ngành, và có thể cùng một khả năng ngoại ngữ, bạn phải chuẩn bị cho mình những bí kíp riêng biệt thì mới có cơ hội giành lấy những công việc với mức lương cao. Các nhà tuyển dụng luôn có cái nhìn tốt hơn đối với những ứng viên có khả năng ăn nói lưu loát, trình bày vấn đề một cách thông minh và dễ hiểu. Những kỹ năng này không chỉ thể hiện bạn có thể giao tiếp tốt mà còn ám chỉ khả năng tương tác xã hội, khả năng làm việc nhóm và khả năng giải quyết vấn đề của bạn, những điểm quan trọng không thể đo lường chỉ bằng giấy tờ học vấn.
Trước khi trở thành cựu Đệ nhất phu nhân Hoa Kỳ, nổi tiếng với các hoạt động xã hội và chính trị, bà Michelle Obama đã từng gây sốt bằng việc thuyết phục nhà tuyển dụng chỉ trong một nốt nhạc, gây ấn tượng sâu đậm với giới truyền thông. Trong buổi phỏng vấn ấy, bà đã chia sẻ những câu chuyện cá nhân, những bài học và kinh nghiệm của bản thân một cách tự tin, chân thực, gần gũi và cũng rất sáng tạo. Bà đã kéo dài buổi phỏng vấn đến hơn một giờ đồng hồ bằng việc gợi ra những câu hỏi cho nhà tuyển dụng. Buổi phỏng vấn 20 phút theo lẽ thông thường đã trở thành một buổi trò chuyện vô cùng tự nhiên và thú vị. Nhờ đó, Michelle Obama đã có cơ hội gia nhập đội ngũ nhân viên của Jarrett và mối quan hệ thân thiết này đã giúp 2 người cùng bước chân vào Nhà Trắng nhiều năm sau đó.
Khả năng Giao tiếp – Thuyết trình là vũ khí để bạn thể hiện tiếng nói riêng biệt của bản thân. Nếu bạn muốn trở nên nổi bật hơn với số đông, với hàng ngàn người có trình độ tiếng Anh, trình độ học vấn tốt, bạn phải là người có kỹ năng Giao tiếp – Thuyết trình cực kỳ tốt. Bạn có thể tự rèn luyện tại nhà hằng ngày một cách chăm chỉ hoặc tham gia các khóa học giao tiếp thuyết trình uy tín, bài bản để có hiệu quả cao hơn.
Không còn là kỹ năng chỉ dùng trên sân khấu
Khả năng Giao tiếp – Thuyết trình dường như đơn giản nhưng lại là một trong những kỹ năng phức tạp và cần nhiều thời gian để hoàn thiện. Theo ông Mai Nguyễn Hoàng Nam – Giám đốc Học viện Kỹ năng VTALK – một trong những đơn vị chuyên đào tạo kỹ năng giao tiếp, thuyết trình hàng đầu TP. HCM cho biết: “Về bản chất, không phải ai cũng có cơ hội được đứng trên sân khấu hay tham gia các cuộc thi để rèn luyện kỹ năng thuyết trình. Ngay cả trong quá trình làm việc nhóm, cả team (đội) 4-5 bạn nhưng cũng chỉ có 1 người được trình bày. Vì vậy, bản thân của mỗi người cần xem mọi khoảnh khắc mà mình chia sẻ trong đội nhóm, khi trả bài, nói chuyện với bố mẹ, hay phát biểu,… là một “sân khấu nhỏ” để luyện tập. Tức là thay vì hỏi đáp như thông thường, hãy tận dụng các cơ hội thường nhật đó một cách có bố cục, rõ ràng, chú ý đến cách sắp xếp nội dung, ngôn ngữ cơ thể và thậm chí là cả sự thay đổi tông giọng, nhịp điệu trong từng lời nói của mình để luyện tập”.
Rất nhiều người thường tự đánh giá mình có khả năng thuyết trình tốt, nhưng khi đặt trước các câu hỏi hoặc bắt đầu trò chuyện, họ thường trả lời không liên quan đến vấn đề chính, hoặc sử dụng lời nói lan man, vòng vo và thiếu logic. Thực tế cho thấy, khả năng giao tiếp tốt không chỉ xuất phát từ việc nói rất nhiều, mà còn phụ thuộc vào khả năng diễn đạt hiệu quả ngôn từ. Rất nhiều người được xem là hướng nội, nhưng họ vẫn biết cách sử dụng từ ngữ một cách thích hợp và truyền tải thông điệp trọng tâm một cách rõ ràng, hiệu quả.
Các cuộc họp, thảo luận và các sự kiện trong công ty, tổ chức đang trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống công sở hay học tập hiện đại. Việc trình bày một ý tưởng không chỉ là việc diễn đạt từng chữ một theo slide trình chiếu, mà đó là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và khả năng tương tác với người nghe. Không giống như việc chỉ sử dụng ngôn ngữ để viết các văn bản báo cáo thông thường, một bài thuyết trình xuất sắc và giao tiếp hiệu quả vừa là việc truyền đạt thông tin, vừa là việc biến những con số, dữ liệu và ý tưởng trở thành câu chuyện hấp dẫn, thú vị và thuyết phục.
Nếu như chỉ mới cách đây 5 năm, ngoại ngữ vẫn là điểm nhấn khác biệt giúp tạo lợi thế cạnh tranh trong công việc, thì giờ đây, tiếng Anh đã dần trở thành điều kiện bắt buộc và bão hòa khi thế hệ trẻ ai cũng giỏi tiếng Anh như nhau. Kỹ năng Giao tiếp – Thuyết trình được kỳ vọng là kỹ năng quan trọng tiếp theo của thời đại, giúp tạo sự khác biệt và cần thiết trong mọi ngành, nghề, mang tính cá nhân cao và thường xuyên được dùng đến trong hầu hết các công việc, học tập hàng ngày.
Đinh Tú Bình
