Phản Ứng của Chúng Ta Nói Gì về Chủ Nghĩa Nữ Quyền

 

Tác giả/Author: Michelle Smith, Deakin University

Người dịch/Translator: Doãn Thi Ngọc, Hoa Sen University

 

 

Bài phát biểu của Emma Watson tại Liên Hợp Quốc: Phản ứng của chúng ta nói gì về chủ nghĩa nữ quyền

 

Đã hơn một tuần trôi qua kể từ khi nữ diễn viên Emma Watson có bài phát biểu được nhiều lần mô tả là "thay đổi cục diện" về chủ nghĩa phân biệt giới tính tại trụ sở Liên Hợp Quốc ở New York. Phản ứng đối với bài phát biểu, khởi động chiến dịch HeForShe của Liên Hợp Quốc về bình đẳng giới, rất lớn, nhưng không phải lúc nào cũng tích cực.

 

Bài phát biểu của Watson, đưa ra "lời mời chính thức" cho nam giới tham gia vào các cuộc thảo luận về bình đẳng giới, đã được ca ngợi hết lời, bị chỉ trích gay gắt, và đóng vai trò như một động lực cho một trò lừa bịp kỳ lạ liên quan đến lời đe dọa công bố ảnh khỏa thân của Watson.

 

Làm thế nào những nhà nữ quyền trẻ tuổi có thể truyền tải thông điệp của họ trong một bối cảnh phức tạp như vậy?

 

Liệu Watson có thực sự thay đổi cục diện?

 

Phần lớn bài phát biểu của Watson chứa đựng những điểm khá cơ bản về chủ nghĩa nữ quyền, NHƯNG đã bị bóp méo trước sự bình thường hóa ngày càng tăng của chủ nghĩa chống nữ quyền, chẳng hạn như việc thể hiện rõ qua hashtag #womenagainstfeminism. Watson đã đúng khi cho rằng chủ nghĩa nữ quyền bẩm sinh KHÔNG PHẢI là "ghét đàn ông". Tuy nhiên, một số nhà nữ quyền đã làm rõ rằng việc không ghét đàn ông không nhất thiết đồng nghĩa với việc cần sự tham gia trực tiếp của nam giới để thúc đẩy quyền của phụ nữ.

 

Như Mia McKenzie đã chỉ ra trong Black Girl Dangerous, thật đơn giản khi cho rằng nam giới không tham gia vào công cuộc hướng tới bình đẳng giới chỉ vì họ không được "mời". McKenzie lập luận rằng lý do hợp lý hơn khiến nam giới không tham gia rộng rãi là vì họ "hưởng lợi RẤT LỚN (về mặt xã hội, kinh tế, chính trị, v.v. vô hạn) từ bất bình đẳng giới và do đó có ít động lực hơn để ủng hộ việc xóa bỏ nó".

 

Một số nhà nữ quyền, bao gồm nhà báo người Úc Clementine Ford, đã phản đối việc Watson nhấn mạnh vào việc "đàn ông bị giam cầm bởi những định kiến giới" và "tự do" của nam giới là chìa khóa để thay đổi tình hình cho phụ nữ. Như Ford lưu ý, mặc dù các cấu trúc gia trưởng có một số hậu quả tiêu cực đối với nam giới, nhưng ảnh hưởng của chúng đối với nam giới lại khác và không "bạo lực dữ dội" như tác động của chúng đối với phụ nữ. Hơn nữa, nam giới được hưởng lợi một cách có hệ thống từ quyền lực mà những định kiến giới đó trao cho họ.

 

Ngược lại, trẻ em gái và phụ nữ có nhiều khả năng không được học hành, phải chịu bạo lực hoặc tấn công tình dục, bị trả lương thấp hơn nam giới, hoặc không thể tự đưa ra quyết định cho cuộc sống của mình.

 

Ví dụ, đã gần sáu tháng trôi qua kể từ khi 270 nữ sinh Nigeria bị Boko Haram bắt giữ, những kẻ phản đối giáo dục trẻ em gái và có khả năng đang sử dụng các em làm nô lệ gia đình và nô lệ tình dục. Chiến dịch quốc tế #BringBackOurGirls vẫn chưa thể giải thoát một em nào.

 

Bài phát biểu của Watson cũng bị chỉ trích vì bỏ qua vấn đề giao thoa giới. Bất bình đẳng giới mà cô mô tả là một phần trong những trải nghiệm của mình (bị gọi là "hống hách" khi còn nhỏ, bị giới truyền thông tình dục hóa và có những người bạn bỏ thể thao vì không muốn trở nên "quá cơ bắp") là loại bất bình đẳng ảnh hưởng đến phụ nữ phương Tây da trắng, thuộc tầng lớp trung lưu, có đặc quyền tương đối.

Blackfeministkilljoy và The Middle Eastern Feminist, cùng nhiều tổ chức khác, giải thích rằng phụ nữ da màu phải chịu đựng những hình thức phân biệt đối xử khác với những gì Watson đã trải qua. Tuy nhiên, bài phát biểu của bà không hề đề cập đến việc cuộc sống của những người phụ nữ khác có thể khác biệt như thế nào, hoặc có thể khó khăn hơn ra sao bởi vì những tác động của sự phân biệt đối xử về giới tính, chủng tộc, giai cấp, xu hướng tính dục, giai cấp và khuyết tật có thể làm trầm trọng thêm lẫn nhau.

 

Tiếng nói của những phụ nữ không có được đặc quyền đến từ một phụ nữ da trắng giàu có như Watson – những người phải chịu đựng nhiều nhất dưới bàn tay của bất bình đẳng giới – đã không được trao cùng một nền tảng hoặc sự chú ý toàn cầu như nhau.

 

Ngoài ra, Watson cũng bị chỉ trích vì củng cố hệ nhị phân giới tính, qua đó bác bỏ những vấn đề mà người chuyển giới phải đối mặt – mặc dù người mẫu chuyển giới Geena Rocero đã lên tiếng ủng hộ định nghĩa của Watson về giới tính là "một quang phổ".

 

Liệu Watson có bao giờ làm hài lòng tất cả mọi người?

 

Nhiều quan điểm mà các nhà nữ quyền nêu ra về bài phát biểu của Watson, bao gồm cả việc đặt câu hỏi về hiệu quả của một lời cam kết trực tuyến trong việc thay đổi tình trạng bạo lực và phân biệt đối xử đối với phụ nữ, đều có giá trị. Nhưng có rất ít điều về Watson và bài phát biểu của cô, bao gồm cả ngoại hình nữ tính, cách diễn đạt đầy lo lắng, và xu hướng tính dục dị tính của cô, thoát khỏi sự chỉ trích.

 

Những người theo chủ nghĩa nữ quyền đã thận trọng giải thích rằng họ không có ý định hạ bệ Watson và thừa nhận rằng các yếu tố trong bài phát biểu của cô có thể cung cấp một lời giới thiệu dễ hiểu về chủ nghĩa nữ quyền. Tuy nhiên, khả năng của một người nổi tiếng da trắng, được đặc quyền đóng vai trò là người phát ngôn cho quyền phụ nữ trên phạm vi toàn cầu là vô cùng nguy hiểm.

 

Chính danh tiếng và hình ảnh của Watson đã khiến cô trở thành kiểu người có thể khơi dậy sự quan tâm rộng rãi về chủ đề quyền phụ nữ. Tuy nhiên, chính những phẩm chất đó cũng bị coi là bất lợi cho sự nghiệp này vì chúng góp phần đưa ra một khái niệm về bình đẳng giới dễ chấp nhận đối với nam giới, như chiến dịch HeForShe đã làm.

 

Câu hỏi đặt ra là liệu một thương hiệu nữ quyền dễ tiếp thị và không mang tính đe dọa dựa trên mô hình nữ quyền được chấp nhận nhất có thực sự lật đổ được các cấu trúc quyền lực mà nó khiên cách tiếp cận như vậy trở nên cần thiết ngay từ đầu hay không.

 

Báo The Conversation và tác giả Michelle Smith, Deakin University cho phép Gendertalkviet dịch sang tiếng Việt và đăng toàn văn. Thay mặt cho, Ban Biên Tập Gender Talk, chúng tôi xin gửi lời cám ơn chân thành tới Tác giả và Báo The Conversation cho phép chúng tôi đăng lại bài toàn văn. Sự đóng góp của Quý Báo The Conversation và tác giả rất quý giá và ý nghĩa. 

Link gốc: https://theconversation.com/emma-watsons-un-speech-what-our-reaction-says-about-feminism-32024