Làm Thế Nào Để Vượt Qua Trạng Thái Tư Duy “Ngụy Biện Chi Phí Chìm”?
[ToMo] Làm Thế Nào Để Vượt Qua Trạng Thái Tư Duy “Ngụy Biện Chi Phí Chìm”?
.png)
Bạn có thường cảm thấy bản thân lỡ dại rồi mà vẫn cố làm một cái gì đó, chỉ vì bạn đã đầu tư quá nhiều thời gian hoặc tiền bạc vào nó không?
Bạn có thể thực sự không thích những gì mình đang làm, nhưng bạn cảm thấy rằng mình cần phải cứ tiếp tục vì bạn không thể tưởng tượng được bản thân mình sẽ làm bất cứ điều khác chúng.
Nếu bạn thấy điều này nghe quen quen, thì có lẽ bạn đang phải đối mặt với những hậu quả tiêu cực của trạng thái tư duy “ngụy biện chi phí chìm” rồi đấy.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ nói về những mối nguy hại của lối tư duy này và tại sao việc tránh nó là rất quan trọng. Tôi sẽ cung cấp cho bạn năm ví dụ về việc ngụy biện chi phí chìm và sau đó tôi sẽ trình bày chi tiết kế hoạch hành động từng bước để khắc phục tư duy này.
Ngụy biện chi phí chìm là gì?
Trong kinh doanh và kinh tế, “chi phí chìm” dùng để chỉ bất kỳ chi phí nào đã được trả và không thể thu hồi được. Ví dụ, một công ty có thể đã chi một trăm nghìn đô-la để nâng cấp hệ thống máy tính của mình.
Số tiền đã chi đó không thể thu hồi được, vì vậy, nó sẽ không phải là một yếu tố của các quyết định trong tương lai của doanh nghiệp nếu hai năm sau, điều tốt nhất công ty đó nên làm là chi nhiều tiền hơn để mua một hệ thống hoàn toàn mới.
Ngụy biện chi phí chìm cũng có thể xảy ra trong đời sống cá nhân của bạn. Giả sử bạn đã mua vé để xem một ban nhạc biểu diễn trong thị trấn của mình, nhưng bạn bị ốm dậy vào ngày diễn ra buổi hòa nhạc. Mặc dù bạn cảm thấy không khỏe, bạn vẫn có thể quyết định đi xem buổi hòa nhạc để tránh nghĩ rằng mình đã lãng phí tiền của mình.
Nếu bạn làm điều này, bạn đã mắc phải lỗi ngụy biện chi phí chìm rồi đấy. Tuy bạn đã tiêu tiền rồi, nhưng bạn không thể lấy lại được dù có đi xem hòa nhạc hay không.
Nếu bạn sắp phải chịu giày vò trong buổi hòa nhạc vì bạn bị ốm, bạn sẽ không thu được gì từ số tiền bạn đã bỏ ra. Trong trường hợp này, tốt nhất là bạn nên bỏ qua buổi hòa nhạc, mặc dù bạn đã trả tiền cho nó.
Tâm lý ngụy biện chi phí chìm dựa trên ý tưởng rằng mọi người có mối liên hệ cảm xúc mạnh mẽ hơn với những thứ họ đã mất (bao gồm cả thời gian) so với những thứ họ đã đạt được.
Nó cũng nói rằng động lực tâm lý nhằm phục hồi những thứ mà bạn đã mất là một động lực mạnh mẽ có thể khiến bạn đưa ra những quyết định tồi.
Ngụy biện chi phí thấm xảy ra khi bạn đưa ra quyết định dựa trên những khoản đầu tư theo cảm tính mà bạn đã thực hiện. Bạn càng đầu tư nhiều thời gian hoặc tiền bạc vào một thứ gì đó, thì càng khó để bỏ nó đi.
Không ai thích cảm giác đánh mất thứ gì đó hoặc đối mặt với một sai lầm có thể xảy ra mà họ đã mắc phải, nhưng đôi khi đó là điều tốt nhất nên làm về lâu dài.
5 ví dụ về trạng thái ngụy biện chi phí chìm
Những ngụy biện chi phí chìm lúc nào cũng ca điệp khúc "Tôi có lẽ nên ..."
Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về tư duy này mà bạn có thể liên hệ.
1. Nhận một chiếc bằng vô dụng
"Tôi có lẽ nên tiếp tục tham gia lớp học vô bổ này, cái mà tôi đã trả tiền cho."
Bạn đang chuẩn bị vào năm cuối của trường kinh doanh và bạn nhận ra rằng bạn thực sự không muốn có một sự nghiệp kinh doanh bởi vì niềm đam mê của bạn nằm ở nơi khác. Nhưng bạn tiếp tục tham gia các lớp học của mình để hoàn thành bằng cấp bởi vì bạn đã đầu tư thời gian và tiền bạc vào quá trình này.
Điều quan trọng cần nhớ ở đây là thời gian và tiền bạc mà bạn đã bỏ ra đã biến mất và không thể lấy lại được. Nhưng việc bạn muốn dành nhiều thời gian và tiền bạc hơn cho tấm bằng hay không vẫn nằm trong tầm kiểm soát của bạn. Những gì bạn từ bỏ sẽ không thành vấn đề nếu bạn không bao giờ có kế hoạch sử dụng chiếc bằng đó.
2. Ăn thức ăn không tốt cho sức khỏe hoặc ăn quá nhiều
“Tôi có lẽ nên tiếp tục ăn những món ăn vặt này vì tôi đã mua chúng rồi.”
Bạn quyết định đã đến lúc phải giảm cân. Bạn có rất nhiều thức ăn không lành mạnh trong nhà và nó sẽ không giúp bạn đạt được mục tiêu, nhưng thay vì vứt rác hoặc cho đi, bạn lại tự nhủ rằng mình vẫn phải ăn vì đã tiêu tiền vào nó. Hoặc, khi bạn đang ăn ở ngoài, bạn sẽ cố ăn hết mọi thứ trên đĩa của mình, kể cả khi bạn đã cảm thấy nó, vì bạn đã trả tiền cho món đó.
Tiền không còn nữa cho dù bạn có ăn thức ăn đó hay không. Nếu mục tiêu trong tương lai của bạn là giảm cân, tốt hơn là bạn nên hướng tới điều đó thay vì cố gắng bù đắp những thất thoát mà bạn đã bỏ ra.
3. Đứng trước những quyết định tồi
“Tôi có lẽ nên đọc xong cuốn sách dở tệ này vì tôi đã mua nó rồi” hoặc “Tôi có lẽ nên tiếp tục xem bộ phim dở tệ này vì tôi đã mua vé rồi.”
Chắc chắn, tiền của bạn đã biến mất — nhưng tất cả thời gian của bạn không cần phải như vậy. Cho dù đó là một cuốn sách hay một bộ phim, đừng để số tiền bạn đã chi vào nó ràng buộc bạn. Điều này không chỉ làm lãng phí nhiều thời gian của bạn mà còn lãng phí chất xám của bạn. Thay vào đó, hãy nghĩ rằng số tiền đã bỏ ra là đáng giá vì ít nhất bây giờ bạn biết rằng cuốn sách hoặc bộ phim đó không phải dành cho bạn và bạn không phải băn khoăn nữa.
4. Tiếp tục các mối quan hệ độc hại
"Tôi có lẽ nên tiếp tục mối quan hệ độc hại này bởi vì tôi đã đầu tư rất nhiều thời gian và cảm xúc cho người này."
Đây có thể là một con dốc trơn trượt. Duy trì một mối quan hệ lãng mạn độc hại chỉ đơn giản chỉ vì bạn đã dành quá nhiều thời gian cho người này và bạn thực sự cảm thấy mình không thể hẹn họ với người mới, là một suy nghĩ nguy hiểm. Bạn càng dành nhiều thời gian cho một mối quan hệ với tư duy ngụy biện chi phí chìm, thì việc rời bỏ sẽ càng trở nên khó khăn hơn.
Mối quan hệ với những người độc hại có thể kéo bạn xuống như " những con cua ở trong thùng".
5. Dính lấy một ý tưởng kinh doanh tồi
“Tôi có lẽ nên tiếp tục đổ thêm tiền vào dự án kinh doanh này bởi vì tôi đã đầu tư rất nhiều.”
Ngụy biện chi phí chìm còn được gọi là Ngụy biện Concorde chính là vì lý do này. Trong suốt dự án Concorde, trong đó một nhóm đang chế tạo một chiếc máy bay siêu thanh, không ai muốn từ bỏ, mặc dù tài chính không ổn định.
Dự án này hiện đã được gọi là “tình trạng thất thoát tài chính của Anh / Pháp” vì chính phủ Pháp và Anh tiếp tục tài trợ cho máy bay ngay cả khi rõ ràng rằng không có một vụ án kinh tế nào xảy ra.
Khi sự tăng trưởng tài chính của một doanh nghiệp không chắc chắn trong tương lai, quyết định tiếp tục không nên dựa trên thời gian và tiền bạc đã bỏ ra.
Trong kinh doanh hoặc cuộc sống cá nhân của bạn, điều này có thể giống như, "Tôi đã đầu tư quá nhiều" hoặc "Chúng ta chỉ cần làm việc chăm chỉ hơn một chút."
Nếu một điều gì đó không hoạt động, bạn phải biết thời điểm để buông tay. Về mặt kinh tế học, trạng thái ngụy biện chi phí chìm có thể gợi ý ngược lại, nhưng bạn phải nhìn vào thực tế.
Cách để đưa ra quyết định tốt hơn và tránh ngụy biện chi phí chìm
Vì vậy, làm thế nào để bạn biết nếu bạn có một cơ hội chiến đấu hoặc một cơ hội để chiến đấu? Thực tế là, bởi vì chúng ta luôn kiên định trong cuộc sống của mình, chúng ta không thể loại bỏ hoàn toàn sự thôi thúc này.
Nhưng có một số cách để chúng ta có thể giảm tần suất đưa ra quyết định dựa trên chi phí chìm.
Dưới đây là bảy phương pháp bạn có thể sử dụng để đưa ra quyết định tốt hơn và tránh rơi vào bẫy ngụy biện chi phí chìm.
1. Phát triển và ghi nhớ bức tranh lớn của bạn.
Bước đầu tiên là xác định tầm nhìn của bạn và đưa ra quyết định của bạn chỉ dựa trên đó. Đặt tầm nhìn của bạn thành một định dạng chi tiết và đặt nó ở nơi nào đó mà bạn có thể tham khảo nó thường xuyên. Ví dụ, bạn có thể giữ một bản sao của lời thề mà bạn đã nói trong đám cưới của mình trong ví hoặc bạn có thể đặt một bức ảnh về mục tiêu của bạn trên tủ lạnh.
Làm những điều này sẽ giúp bạn hành động rõ ràng hơn để bạn có thể đưa ra quyết định dựa trên tầm nhìn của mình hơn là chi phí chìm. Nó cũng sẽ khuyến khích bạn suy nghĩ nhiều hơn cho các quyết định của mình, điều này rất quan trọng khi đề cập đến những việc như kết hôn hoặc thành lập một công ty mới thành lập. Bạn muốn tránh đưa ra những quyết định chỉ dựa vào thời điểm hiện tại mà không nhìn vào điều gì là tốt nhất cho tương lai của bạn.
2. Phát triển sự căng thẳng mang tính sáng tạo.
Bạn phát triển sự căng thẳng mang tính sáng tạo khi bạn có thể mô tả tầm nhìn và thực tế hiện tại của mình, nhưng có một khoảng cách rõ ràng giữa hai điều đó. Khoảng cách này dẫn đến một căng thẳng mang tính năng lượng và động lực phải được giải quyết.
Hãy nghĩ về việc kéo căng một sợi dây chun. Bạn càng kéo căng nó, nó càng tạo ra sức căng. Dây chun tiếp tục thắt chặt hơn và cố gắng kéo lại để giải quyết tình trạng căng thẳng này. Bây giờ, hãy tưởng tượng rằng tay phải là tầm nhìn của bạn, tay trái là thực tế hiện tại của bạn và bạn đang kéo một sợi dây chun theo các hướng ngược nhau bằng cả hai tay.
Khoảng cách giữa hai bàn tay của bạn càng lớn (thể hiện tầm nhìn và thực tế của bạn), thì độ căng của dây chun càng tạo ra và động lực của bạn càng mạnh để giảm căng thẳng.
Giống như bàn tay của bạn trong phép ẩn dụ này, bạn cần phải tham gia vào cả hai bên não của mình hoặc có các cố vấn “đối lập” như một phương tiện kiểm tra và cân bằng để phát triển sự căng thẳng mang tính sáng tạo.
3. Theo dõi các khoản đầu tư của bạn, dù là thời gian hay tiền bạc, và sẵn sàng cắt lỗ khi các con số có vẻ không ổn.
Đôi khi bạn không chắc mình có nên buông bỏ hay không. Theo thời gian, bạn bắt đầu nhận ra rằng mọi thứ không diễn ra như kế hoạch, nhưng thay vì tiếp tục, bạn lại bị cuốn vào những gì bạn đã mất. Nhưng khi nói đến việc cắt lỗ, điều quan trọng là phải nghĩ về những gì bạn phải đạt được thay vì những gì bạn phải mất.
Khi chúng ta coi tầm nhìn của mình là lợi ích tiềm năng, chúng ta sẽ tự động cảm thấy thoải mái khi chấp nhận những sai lầm của mình và những mất mát mà chúng ta phải gánh chịu trong quá trình này. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta bắt đầu xem xét mục tiêu của mình về những gì có thể bị mất nếu chúng ta không thành công?
Khi bạn theo dõi các khoản đầu tư và chi phí cơ hội trong tương lai của mình, cơ hội nhận ra nỗ lực bị hủy hoại của bạn sẽ tăng lên thì việc cắt lỗ sẽ trở nên dễ dàng hơn và cố gắng tận dụng tối đa tình huống không may.
Không khó để từ bỏ nếu bạn nỗ lực trung thực để tái tập trung khi đưa ra quyết định. Hãy tạm dừng một phút và cân nhắc xem bạn có thể thu được gì bằng cách cắt lỗ ngay bây giờ. Làm được điều này sẽ giúp bạn dễ dàng đưa ra quyết định đúng đắn hơn.
Nếu tương lai trông có vẻ tươi sáng hơn dù không có công việc trong tay ở hiện tại thì bạn hãy cắt lỗ và buông bỏ nó đi.
4. Tiếp nhận sự thật, không phải lời nghe đồn.
Bạn đã bao giờ cảm thấy tầm nhìn của mình đáng giá hơn số tiền bạn phải trả cho nó? Có thể bạn nhận ra mình đã tiêu rất nhiều tiền, nhưng hãy tin rằng một ngày nào đó, tất cả sẽ được đền đáp. Nếu điều này khiến bạn bám víu vào những gì có thể là nguyên nhân bị thất thoát, vậy hãy đảm bảo rằng bạn bám sát vào các sự kiện đang diễn ra.
Bạn có thể cố gắng thuyết phục bản thân rằng ước mơ của bạn sẽ trở thành hiện thực, nhưng khi bạn đang làm điều đó, hãy đảm bảo phân tích những điều bạn hoàn toàn chắc chắn thay vì chỉ những điều bạn hy vọng sẽ xảy ra.
Điều quan trọng nữa là không được nhượng bộ các tác động bên ngoài. Người khác có thể thúc giục bạn tiếp tục những gì bạn đang làm, hoặc thậm chí bạn có thể đang thúc ép bản thân quá mức vì bạn không muốn làm người khác thất vọng. Bỏ qua loại “nghe nói” này
5. Buông bỏ những quyến luyến cá nhân.
Thông thường, với nỗ lực tránh thay đổi và xấu hổ, chúng ta sẽ kiên trì với những quyết định ban đầu của mình ngay cả khi chúng ta biết rằng chúng có khả năng sẽ không thành công. Buông bỏ bất cứ thứ gì đã chiếm quá nhiều tiền bạc và thời gian của bạn là một điều khó thực hiện, đặc biệt nếu bạn đã phát triển một tình cảm lưu luyến lớn.
Điều quan trọng là học cách buông bỏ.
Bỏ qua nỗi sợ lãng phí và thất bại của bạn. Hãy nhớ rằng mọi thứ trên thế giới này đều phát triển và thay đổi, và không phải tất cả các dự án đều thành công. Bằng cách này, bạn sẽ có thể xoa dịu điều gì đó mà bạn biết rằng trong lòng bạn sẽ phải chịu đựng.
6. Thực hành chánh niệm.
Thực hành chánh niệm có thể ảnh hưởng đến thiên kiến chi phí chìm.
Khi bạn có thể tập trung chú ý vào hơi thở và cuộc sống của mình trong giây phút hiện tại, bạn sẽ ít tập trung hơn vào những gì đã xảy ra trong quá khứ và những gì sẽ xảy ra trong tương lai.
Điều này sẽ giúp bạn tách khỏi quá khứ và cảm thấy ít cảm xúc tiêu cực hơn về bất kỳ tổn thất nào mà bạn phải gánh chịu, đồng thời chống lại tư duy ngụy biện về chi phí chìm.
Nhận ra thông tin mới xuất hiện gợi ý một sự thay đổi cần được thực hiện so với hiện trạng và học cách tự đặt ra những câu hỏi tốt hơn cho bản thân. Điều này sẽ giúp bạn thấy rằng một số quyết định hợp lý có vẻ lãng phí hoặc gây đau đớn trong thời điểm này thường là những quyết định tốt nhất để thực hiện về lâu dài.
Ví dụ, bạn có thể tự hỏi mình, "Có phải tôi làm điều này dựa trên nỗi sợ hãi và để tránh bất kỳ nỗi đau nào có thể xảy ra?" hoặc "Tôi đang ở trạng thái cảm xúc nào khi quyết định?" hoặc "Quyết định của tôi có phù hợp với tầm nhìn của tôi không?"
Thực hành chánh niệm sẽ giúp bạn ít đưa ra quyết định dựa trên cảm xúc hơn và nó sẽ giúp bạn tập trung vào những điều thực sự quan trọng.
Thiền là một cách hiệu quả để rèn luyện tâm trí của bạn. Nó giúp bạn tập trung vào thời điểm hiện tại và hướng sự chú ý của bạn theo hướng tốt nhất.
7. Cho phép bản thân mắc sai lầm và thừa nhận chúng.
Học cách thừa nhận mất mát và bước tiếp. Vâng, có thể rất khó để thừa nhận khi bạn sai. Nhưng khả năng chấp nhận sai lầm của bạn và học hỏi từ chúng là một phần quan trọng để đưa ra quyết định tốt hơn trong tương lai.
Nếu bạn muốn có thể phát triển, bạn phải thành thật với chính mình, ngay cả khi bị sự thật làm tổn thương. Bạn không thể kiểm soát quá khứ, vì vậy sẽ không có ý nghĩa gì khi ngẫm lại những sai lầm của bạn. Hãy học hỏi từ những rủi ro của bạn và tiếp tục nhé.
Có thể rất khó để cho phép bản thân mắc sai lầm. Để làm cho việc này dễ dàng hơn, hãy nghĩ về trường hợp xấu nhất mà bạn đã tạo ra. Bạn có thể sẽ thấy rằng nó không thực sự tồi tệ như vậy, và bạn sẽ sẵn sàng đối mặt với nó.
Chi phí đích thực của trạng thái ngụy biện chi phí chìm
Tư duy ngụy biện chi phí chìm không chỉ dẫn đến những quyết định sai lầm mà còn có thể ảnh hưởng đến cuộc sống của bạn trên quy mô lớn hơn. Quyết định càng lớn càng dễ trở thành con mồi của tư duy ngụy biện về chi phí chìm.
Một khi bạn nhận ra rằng bạn sẽ không thành công thì việc bạn đã bỏ bao nhiêu thời gian hay tiền bạc vào bất cứ việc gì bạn đang làm không còn quan trọng. Nếu một dự án tại nơi làm việc hoặc một mối quan hệ trong cuộc sống cá nhân đã chiếm nhiều thời gian quý báu của bạn, thì việc cho phép chúng sử dụng hết thời gian bạn có trước mắt là điều vô nghĩa. Nhưng nếu bạn chỉ nghĩ về những gì bạn sẽ mất nếu bạn tiếp tục (thay vì cái giá phải trả là không tiếp tục), thì cuối cùng bạn sẽ mất nhiều hơn nữa.
Tư duy ngụy biện chi phí chìm có thể xảy ra bất cứ khi nào bạn cảm thấy như lý do duy nhất khiến bạn tiếp tục với điều gì đó là bạn đã dành thời gian và tiền bạc cho nó. Nếu bạn có thể rơi vào tình trạng này, hãy bắt đầu với kế hoạch hành động bảy bước và xem liệu bạn có thể hiểu rõ hơn hay không.
Sự thật là không ai hoàn hảo cả. Hành vi của con người đã được gắn bó với hàng trăm nghìn năm. Nhưng việc cân nhắc chi phí chìm sẽ giúp bạn có được thông tin quan trọng cho quá trình ra quyết định của mình.
Cố gắng đưa ra những quyết định đúng đắn hơn và sáng suốt hơn bằng cách khám phá các lựa chọn của bạn để bạn có thể giảm thiểu xu hướng dựa trên các lựa chọn của mình phụ thuộc vào các khoản đầu tư tài chính và tình cảm mà không thể thu hồi được.
---------
Link bài gốc: How to Overcome the “Sunk Cost Fallacy” Mindset
Dịch giả: Trần Thư - ToMo - Learn Something New
Không có nhận xét nào: